Elm və Kosmos
XX əsrin ən uzun Ay tutulması: 6 iyul 1982
16
Süni intellekt
Oxumaq vaxt alır?
Məqalələri dinləyə bilərsiz6 iyul 1982-ci ildə baş verən Ay tutulması, XX əsrin ən uzun tam Ay tutulması kimi tarixə keçib. Bu nadir astronomik hadisə 1 saat 45 dəqiqə 44 saniyə davam edib və Avstraliya, Sakit Okean, Amerika qitələri və Qərbi Afrika ərazilərindən müşahidə olunub.
Bu hadisəni daha da maraqlı edən məqam, həmin ilin mart-aprel aylarında Meksikada yerləşən El Çiçon vulkanının püskürməsi nəticəsində atmosferə yayılan aerosolların Ayın rənginə və kölgəsinə təsir etməsi olub. Vulkan püskürməsi zamanı stratosferə böyük miqdarda kükürd dioksid və su buxarı atılmışdı. Bu maddələr birgə kükürd turşusu dumanı yaradaraq illər boyu atmosferdə qala bilir, günəş işığını süzərək yerin səthində temperaturu azaldır və həmçinin gün doğumu və gün batımı zamanı qeyri-adi dərəcədə parlaq rənglər əmələ gətirir.
1982-ci ilin Ay tutulmasında isə bu vulkanik təsir Ayın görünüşünə xüsusi bir fərqlilik qatdı. Ayın yuxarı və orta hissələri adi haldan daha tünd görünürdü, alt hissəsi isə qırmızımtıl bir kölgə ilə örtülmüşdü. Ayın yuxarı hissələrinin daha qara görünməsi, şimal yarımkürəsində vulkanik aerosolların daha çox cəmləndiyini göstərirdi.
Bu astronomik hadisə, həm elmi cəmiyyət, həm də astronomiya həvəskarları üçün unudulmaz bir hadisə olaraq yadda qaldı. Ay tutulmasının bu cür unikal görünüşü, vulkanik fəaliyyətin atmosferə və təbii hadisələrə təsirini daha yaxşı anlamaq üçün bir fürsət kimi qiymətləndirildi.