Yeni süni intellekt aləti qasırğaların erkən əlamətlərini izləyir

Rosenstiel Dəniz, Atmosfer və Yer Elmləri Məktəbindən bir tədqiqat qrupu, qasırğaların yaranmasına səbəb olan tropik şərq dalğalarını (TEW) avtomatik izləyə bilən və başqa hava sistemlərindən fərqləndirə bilən yeni süni intellekt aləti təqdim edib. Bu alət, xüsusilə, İntertropik Konvergensiya Zonası (ITCZ) və musson axınları (MT) arasında fərq qoymaqda çətinlik çəkən mövcud texnologiyaların çatışmazlıqlarını aradan qaldırır.

Bu yenilik, "Monthly Weather Review" jurnalında nəşr olunub. Tədqiqatın rəhbəri, Mayami Universitetinin Rosenstiel Məktəbində doktorant olan Will Downs, "Bu dalğaları izləmə aləti ilə qasırğa potensialı olan sistemləri daha erkən mərhələdə aşkar edə bilirik. Bu, icmaların daha yaxşı hazırlıq görməsinə imkan yaradacaq əhəmiyyətli bir addımdır," deyə bildirib.

Yeni süni intellekt modeli, 1981-2023-cü illər arasında toplanmış hava məlumatlarından istifadə edərək öyrədilib. Downs və onun əməkdaşları, konvolyusion neyron şəbəkələri (CNN) adlanan süni intellekt texnologiyasından istifadə edərək, bu dalğaları real vaxt rejimində aşkar etməyi mümkün edib. Model, ABŞ Milli Qasırğa Mərkəzinin (NHC) Tropik Analiz və Proqnoz Şöbəsindən toplanan məlumatları keçmiş hava və iqlim şəraitlərinin yenidən təhlili ilə birləşdirir.

NHC mütəxəssisləri artıq bu dalğa izləmə alətindən real vaxtda istifadə edirlər. Rosenstiel Məktəbinin atmosfer elmləri professoru və Downs-un məsləhətçisi Sharan Majumdar, "Bu alət, dalğaların hərəkət yönlərini yüksək dəqiqliklə izləyib. Onun yaratdığı məlumat bazası, tədqiqatçılara zəif bulud yığınlarından tutmuş inkişaf edən tropik siklonlara qədər dalğaların davranışını daha yaxşı öyrənməyə kömək edəcək," deyə bildirib.

Analizlər göstərib ki, Karib hövzəsindəki tropik dalğalar açıq Atlantikdəki dalğalara nisbətən daha zəif olsa da, süni intellekt vasitəsilə izlənilə bilir. Bundan əlavə, son onilliklərdə Atlantikdə musson axınlarının qərbə doğru genişləndiyi və güclü El Niño hadisələri zamanı Sakit okeanda dəyişikliklərin baş verdiyi müəyyən edilib.

Will Downs, fırtınalara olan marağının 2005-ci il Katrina Qasırğası zamanı başladığını deyib. O zaman ailəsi Luiziana ştatının kənd bölgələrinə köç etmişdi. 2012-ci ildə baş verən Isaac Qasırğasından sonra Downs onlayn şəkildə fırtınaları izləməyə başlayıb və bu maraq onu Rosenstiel Məktəbində doktorantura səviyyəsində qasırğaların yaranmasını öyrənməyə yönəldib.

Layihə, həmçinin, NHC-də təcrübə keçən atmosfer elmləri doktorantı Aidan Mahoney ilə əməkdaşlıqdan faydalanıb. Mahoney, "Tropik dalğa analizi ilə bağlı sadə bir sual, tropik dalğa dinamikasının mürəkkəbliyi barədə uzun müzakirələrə çevrildi. Will, təlim məlumatlarını mükəmməl şəkildə mənimsəyərək izləyicinin ən yaxşı versiyasını yaratdı," deyə bildirib.