Yer kürəsi istilik həddini keçibmi?

Yer kürəsinin istilik artımı ilə bağlı 2015-ci ildə qəbul edilən Paris İqlim Müqaviləsi, qlobal istiliyin sənaye öncəsi dövrlə müqayisədə 1.5°C-dən yuxarı qalxmamasını hədəfləyirdi. Lakin Qərbi Avstraliya Universitetinin Okean İnstitutu tərəfindən aparılan yeni araşdırma bu həddin 2020-ci ildə keçildiyini iddia edir.

Sclerospongelərdən gələn məlumatlar

Araşdırma, Karib dənizində yaşayan və çox yavaş böyüyən sclerospongelər üzərində aparılıb. Bu dəniz süngərləri, iqlim məlumatlarını öz kalsium strontium nisbətində saxlayır. Tədqiqatçılar bu süngərlərin məlumatlarını analiz edərək, okean istiliklərinin 1700-cü ildən bəri dəyişimini müəyyən ediblər.

Elmi müzakirələr və şübhələr

Araşdırmanın nəticələri Nature Climate Change jurnalında dərc olunub və Yer kürəsinin artıq 1.7°C istilik artımı həddinə çatdığını iddia edir. Lakin bəzi alimlər bu nəticələri şübhə altına alır. Onlar, Karib dənizindən alınan məlumatların qlobal istilik kompleksliyini tam əks etdirmədiyini vurğulayırlar.

Bir ekspert belə deyib: 'Bir bölgədən alınan məlumatlarla qlobal iqlim tarixini dəyişdirmək inandırıcı deyil.' Digər alimlər isə daha geniş məlumatların toplanmasını tələb edirlər.

İnsan təsiri və çağırış

Bütün bu mübahisələrə baxmayaraq, iqlim dəyişikliyi ilə bağlı təhlükə artmaqdadır. 2025-ci ilin yanvar ayı, sənaye öncəsi dövrlə müqayisədə 1.7°C istilik artımı ilə tarixdəki ən isti ay olaraq qeydə alınıb. Bu, hələ uzunmüddətli orta göstəricinin 1.5°C həddini keçmədiyini göstərsə də, ciddi təhlükənin yaxınlaşdığını bildirir.

Araşdırmanın aparıcı müəllifi Malcolm McCulloch belə deyib: 'İqlim dəyişikliyi ilə bağlı təhlükənin qarşısını almaq üçün tədbirlər görmək vaxtı artıq bir onillik irəliləyib.' Bu xəbər dünya liderlərinə və cəmiyyətlərə qlobal istilik artımını dayandırmaq üçün daha sürətli və təsirli addımlar atmağa çağırış edir.