Yer kürəsinin əyilməsinə nə səbəb olub?

Son araşdırmalara görə, yeraltı suyun nasoslarla çəkilməsi Yer kürəsinin fırlanma oxunun 80 santimetrə qədər əyilməsinə səbəb olub. Bu, iqlim dəyişikliyinin təsirini daha da artırır və dəniz səviyyəsinin 0.6 santimetr yüksəlməsinə gətirib çıxarıb. Cənubi Koreyanın Seul Milli Universitetindən geofizik Ki-Veon Seo bildirir ki, 'Yer kürəsinin fırlanma oxu tez-tez dəyişir, lakin iqlimlə bağlı səbəblər arasında yeraltı suyun yenidən paylanması ən böyük təsirə malikdir.'

Yeraltı suyun hərəkəti necə təsir edir?

Yer kürəsinin fırlanma oxu üzərindəki dəyişikliklər planetdəki suyun kütləsinin paylanması ilə əlaqədardır. Alimlər bunu 'fırlanan topa kiçik bir ağırlıq əlavə etmək' kimi təsvir edirlər. NASA-nın 2016-cı ildə apardığı araşdırma suyun paylanmasının Yer kürəsinin fırlanmasına təsir etdiyini göstərmişdi. Geophysical Research Letters jurnalında dərc olunan yeni araşdırma bu təsiri rəqəmlərlə daha dəqiq göstərib: 1993-2010-cu illər arasında 2150 gigaton yeraltı suyun çəkilməsi Yer kürəsinin əyilməsinə səbəb olub.

Əsas təsir bölgələri hansılardır?

Araşdırma göstərir ki, yeraltı suyun ən çox çəkildiyi bölgələr - Şimali Amerika və Şimali Hindistan - Yer kürəsinin əyilməsində mühüm rol oynayıb. Bu bölgələrdən suyun okeanlara daşınması fırlanma oxunun dəyişməsinə səbəb olub. Alimlər bildirirlər ki, bu cür su hərəkətləri planetin iqliminə ciddi təsir göstərə bilər.

İnsanlar və iqlim üzərində təsirləri

Yeraltı suyun çəkilməsi təkcə Yer kürəsinin fırlanma oxunu dəyişdirmir, həm də dəniz səviyyəsinin yüksəlməsinə səbəb olur. Bu, sahil bölgələrində yaşayan milyonlarla insan üçün təhlükə yarada bilər. Ki-Veon Seo araşdırma nəticələrini belə şərh edir: 'Bir ata və Yer kürəsinin sakini olaraq, yeraltı suyun çəkilməsinin dəniz səviyyəsinə təsir etdiyini görmək məni narahat edir.'

Araşdırma həmçinin göstərir ki, tarixi məlumatların daha dərindən araşdırılması yeraltı suyun hərəkətinin uzunmüddətli təsirlərini daha yaxşı anlamağa kömək edə bilər. Alimlər ümid edirlər ki, bu məlumatlar konservasiya səylərini artıracaq və iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizədə daha effektiv tədbirlər görüləcək.

Nəticə

Yer kürəsinin əyilməsi və dəniz səviyyəsinin yüksəlməsi ciddi qlobal problemlərdir. Bu dəyişikliklər insan fəaliyyətinin planetə təsirini bir daha göstərir. Alimlər xəbərdarlıq edirlər ki, su ehtiyatlarının daha ağıllı idarə olunması iqlim dəyişikliyinin təsirlərini azaltmaq üçün vacibdir.