Astronomlar Yer kürəsinin yeddinci yarım-aylı peykini kəşf edib. 2025 PN7 adlandırılan bu kiçik asteroid, avqust ayında Havay adalarındakı Pan-STARRS 1 teleskopu vasitəsilə yalnız parlaqlığına əsaslanaraq müşahidə edilib. Elmi araşdırmalar asteroidin Yer kürəsi ilə 1:1 rezonansda olduğunu göstərir. Bu o deməkdir ki, 2025 PN7 Günəş ətrafında Yer kürəsi ilə eyni sürətlə dövr edir, elə bil ki, Yer kürəsinin əlavə bir ayı var.

Yarım-aylı peyklərin təbiəti

Həqiqi aydan fərqli olaraq, yarım-aylı peyklər Yer kürəsinin cazibə qüvvəsi ilə daimi bağlı deyillər. Onlar astronomik baxımdan qısa müddətli yoldaşlar hesab edilir və öz orbitlərini izləyirlər. 2025 PN7-nin Yer kürəsinə ən yaxın məsafəsi 299000 kilometr, ən uzaq nöqtəsi isə 17 milyon kilometrdir. Müqayisə üçün, Ayın Yer kürəsindən orta məsafəsi təxminən 384000 kilometrdir.

Alimlərin hesablamalarına görə, 2025 PN7 1965-ci ildən bəri yarım-aylı peyk fazasında olub və 128 il bu fazada qalacaq. Asteroidin 2083-cü ildə Yer kürəsindən tamamilə uzaqlaşacağı proqnozlaşdırılır.

Yer kürəsi niyə yarım-aylı peyklərə sahibdir?

İndiyədək Yer kürəsinin orbitində yeddi yarım-aylı peyk təsdiqlənib. Alimlər gələcəkdə daha çox belə göy cisimlərinin kəşf ediləcəyinə inanır. Bunun səbəbi, Yer kürəsinin orbitinin Arjuna asteroid qrupu ilə bənzər olmasıdır. Arjuna qrupu, Mars və Yupiter arasındakı asteroid kəmərindən fərqli olaraq, Günəş ətrafında Yer kürəsinə yaxın oxşar trayektoriyada hərəkət edən göy cisimlərindən ibarət legiondur. Bu asteroidlərdən bəziləri Yer kürəsi ilə yolunu kəsişərək yarım-aylı peyk və ya mini peyk olaraq təsnif edilir.

Yarım-aylı və mini peyklər arasındakı fərq

Yarım-aylı peyklər Yer kürəsi ilə eyni zamanda Günəş ətrafında dövr edir, mini peyklər isə birbaşa Yer kürəsi ətrafında hərəkət edir. Lakin mini peyklər adətən bir neçə həftə və ya ay ərzində mövcud olub orbitlərini tərk edirlər. Hazırda Yerin tanınmış yeddi yarım-aylı peyki var: 164207 Cardea, 277810, 2013 LX28, 2014 OL339, 469219 Kamoʻoalewa, 2023 FW13 və son kəşf edilən 2025 PN7.

Pan-STARRS rəsədxanası yaxın asteroidlər, kometlər və hətta supernovaların kəşfində liderlik edir. Onun 1.4 milyard piksel həcmindəki rəqəmsal kamerası Dünya yaxınlığındakı obyektləri dəqiqliklə aşkar etməyə imkan verir.

İnsan üçün mənası

Bu kəşf, Yer kürəsinin kosmosdakı mövqeyini daha dərindən anlamağa kömək edir və astronomiya sahəsində yeni tədqiqat istiqamətləri açır. Ehtimal olunur ki, bu asteroidlər kosmosda daha geniş araşdırma imkanları təqdim edə bilər. Kim bilir, bəlkə də bir gün insanlıq bu yaxın asteroidlərdən birini öz mənfəəti üçün istifadə edəcək.