Yer kürəsinin su saxlama qabiliyyəti: Mantiyanın sirri

Yer kürəsinin mantiyası — planetin kütləsinin 67 faizini təşkil edən qalın, yarı-maye qayalıq təbəqəsi — yeni araşdırmalar sayəsində insanın planetin təkini anlamağını dəyişir. Çinli alimlərin apardığı təcrübələr göstərib ki, mantiyanın əsas mineralı olan bridgmanit 4100°C qədər yüksək temperaturda belə su saxlama qabiliyyətinə malikdir.

Mantiyanın dərinliklərində suyun saxlanması

Guangzhou Geokimya İnstitutunun professoru Du Zhixue bildirib ki, mantiyanın dərinliklərində suyun saxlanması Yer kürəsinin ilkin formalaşması dövründə mühüm rol oynayıb. O qeyd edib: 'Planetimizin erkən dövrlərində magma okeanı soyuduqda, suyun bir hissəsi mantiyanın dərinliklərində saxlanılıb.'

Bridgmanit, mantiyanın ilk kristallaşan minerallarından biri olaraq, suyu mikroskopik səviyyədə süngər kimi saxlayıb. Tədqiqatçılar mantiyanın kristallaşma prosesini modelləşdirərək, bu mineralın su saxlama qabiliyyətinin əvvəlki hesablamalardan 5-100 dəfə daha çox olduğunu aşkar ediblər. Araşdırma zamanı ultra yüksək təzyiq və temperatur şəraitində bridgmanitin su saxlama qabiliyyətinin artdığı müəyyən edilib.

Su: Planetin geoloji mühərriki

Professor Du vurğulayıb ki, mantiyanın dərinliklərində saxlanılan su statik bir anbar deyil, əksinə, planetin geoloji mühərrikini hərəkətə gətirən vacib bir elementdir. 'Bu su, mantiyada ərimə nöqtəsini və viskozluğu azaldaraq, tektonik plitələrin hərəkətini təmin edir,' o deyib. Mantiyada saxlanılan su, magma hərəkətləri ilə səthə çıxaraq ilkin atmosferi və okeanları formalaşdırıb.

İnsan üçün nə deməkdir?

Bu araşdırma, Yerin dərinliklərində suyun saxlanmasının planetin yaşanabilən bir dünyaya çevrilməsində əsas rol oynadığını göstərir. Mantiyada saxlanılan su, magma hərəkətləri ilə səthə çıxaraq ilkin atmosferi və okeanları formalaşdırıb. Bu kəşf, Yerin təkindəki suyun insan həyatına təsirini daha yaxşı anlamağa imkan verir.

Araşdırma Çin Elmlər Akademiyası, Çin Geologiya Elmləri Akademiyası və digər elmi qurumlar tərəfindən dəstəklənib.