Yerə bənzər ekzoplanetlərin atmosfer tədqiqatı

Giriş

Elm adamları ekzoplanetlərin atmosferində ozon (O3) və oksigen (O2) arasındakı əlaqəni araşdıraraq həyatın mövcudluğunu müəyyənləşdirmək üçün yeni metodlar inkişaf etdirirlər. Bu araşdırma, ekzoplanet biosiqnallarını aşkarlamaq üçün mühüm potensial təqdim edir.

Araşdırmanın Əsas Məqamları

Tədqiqatda müxtəlif ulduz növləri üzərində iqlim modelləri istifadə edilərək O3 və O2 arasındakı qeyri-xətti əlaqə araşdırılıb. Bu əlaqə, aşağı O2 səviyyələrinin aşağı O3 səviyyələrinə və əksinə təsir etdiyini göstərir. Araşdırmada ulduzların ölçüləri (O, B, A, F, G, K, M), temperatur təsnifatı (0-dan 9-a) və təkamül vəziyyəti (Roma rəqəmləri ilə 0-dan VI-ya) nəzərə alınıb. Məsələn, bizim Günəş G2V tipli ulduzdur.

Əvvəlki Araşdırmalar

Bu araşdırma, eyni tədqiqat qrupunun O3 və O2 əlaqəsini öyrənən üçüncü işi olaraq təqdim edilir. Əvvəlki işlərdə O2-O3 əlaqəsi və azot oksidinin (N2O) təsiri araşdırılmışdı. Bu son araşdırmada isə metanın (CH4) O2-O3 əlaqəsinə təsiri öyrənilib.

Nəticələr və Əhəmiyyət

Araşdırma göstərib ki, CH4 səviyyələrinin dəyişməsi O2-O3 əlaqəsinə təsir göstərir. Yüksək CH4 və O2 səviyyələri yüksək temperaturda olan ulduzlar ətrafında CH4-ün suya (H2O) çevrilməsinə səbəb olur və atmosfer temperaturunu dəyişdirir. Bu, O3 miqdarına təsir edir. Tədqiqatçılar qeyd edir ki, "O3-ün O2 üçün proksi kimi istifadəsi çətinləşir, lakin gələcək müşahidələr üçün əlavə istiqamətlər təqdim edilir."

Yerə Bənzər Ekzoplanetlər

Hazırda təsdiqlənmiş təxminən 6000 ekzoplanet arasında Yerə bənzər ekzoplanetlərin nümunələri var. Bunlara Kepler-186f, Kepler-1649c və TRAPPIST-1e daxildir. Bu ekzoplanetlər müvafiq olaraq Yerə 580, 301 və 40 işıq ili məsafədə yerləşir. TRAPPIST-1e-nin kütləsi və radiusu Yerinkindən kiçikdir (0.69 və 0.92).

M Tipli Ulduzların Rolu

Yerə bənzər ekzoplanetlərin yarıdan çoxu M tipli ulduzların ətrafında dövr edir. Bu ulduzlar Günəşdən daha kiçik və soyuqdur, lakin ömrü daha uzun olur. Günəşin ömrü təxminən 10 milyard il olduğu halda, M tipli ulduzların ömrü yüz milyardlardan trilyonlara qədər ola bilər. Bu, bu ulduzların ətrafında həyatın mövcudluğunu artırma ehtimalını yüksəldir.

Nəticə

O3 və O2 arasındakı əlaqənin Yerə bənzər atmosferlərin aşkarlanmasında necə kömək edəcəyi gələcək müşahidələrdə daha aydın olacaq. Bu səbəbdən elm adamları bu mövzuda araşdırmaları davam etdirirlər.