Zamanda Səyahət: Paradokslar Artıq Maneə Deyil

Zamanda səyahət etmək ideyası uzun illərdir həm elm adamlarını, həm də yazıçıları cəlb edir. İndi isə Avstraliyanın Kvinslend Universitetindən Germain Tobar və Fabio Costa paradokssuz zaman səyahətinin mümkün olduğunu matematik olaraq sübut ediblər. Onların araşdırması 'Classical and Quantum Gravity' adlı nüfuzlu elmi jurnalda dərc olunub.

Paradoks Probleminin Həlli

Tədqiqatda Tobar və Costa zaman səyahətindəki ən böyük maneələrdən birini — paradoks problemini həll etmək üçün yeni bir yanaşma təklif ediblər. Məsələn, əgər bir insan keçmişə gedib COVID-19-un ilk yoluxma hadisəsini dayandırmaq istəsə, bu, həmin insanın səyahət motivasiyasını ortadan qaldırar və paradoks yaranar. Costa bu vəziyyəti belə izah edir: 'Siz keçmişə gedib pandemiyanın başlamasına mane olmaq istəyə bilərsiniz, amma ya özünüz yoluxan ilk insan olarsınız, ya da hadisələr başqa bir şəkildə baş verər. Paradoks baş verməsin deyə, hadisələr hər zaman özlərini yenidən düzəldir.'

Zamanın Determinist Xarakteri

Araşdırma göstərir ki, zaman səyahəti deterministdir, yəni hadisələr müəyyən qaydalara uyğun baş verir. Alimlər 'qapalı zaman bənzəri əyrilər' (CTC) adlanan konsepsiyanı araşdırıblar. Bu ideya ilk dəfə Albert Eynşteyn tərəfindən irəli sürülüb. Tobar və Costa müəyyən ediblər ki, əgər bir ssenaridə yalnız iki əsas element 'səbəb-nəticə əlaqəsi'ni qoruyursa, digər hadisələr sərbəst şəkildə baş verə bilər.

İnsanlar Üçün Nə Deməkdir?

Bu kəşf, zaman səyahətini nəzəri olaraq mümkün edən texnologiyalar üzərində işləyən alimlər üçün ümidverici bir addımdır. 'Zamanda səyahət edə bilən insanlar dünyanı məhv etməkdən qorxmadan eksperimentlər edə bilərlər,' deyə Tobar qeyd edir. Bununla belə, insanlar keçmişə müdaxilə edərkən diqqətli olmalıdır, çünki 'kiçik dəyişikliklər böyük nəticələr doğura bilər.' Bu effekt 'kəpənək effekti' kimi tanınır.

Gələcək Perspektivlər

Bu araşdırma yalnız zaman səyahətinin fiziki aspektlərini deyil, həm də insanın azad iradəsi və seçimləri ilə bağlı fəlsəfi sualları gündəmə gətirir. Alimlər bu sahədə daha çox tədqiqatın aparılmasının vacibliyini vurğulayırlar.

Nəticə olaraq, zaman səyahəti ilə bağlı bu yeni yanaşma, elm dünyasında yeni müzakirələrə və texnoloji inkişaflara yol açır. Lakin bu kəşf həm də bizə xatırladır ki, keçmişə müdaxilə etməzdən əvvəl onun nəticələrini diqqətlə düşünməliyik.