Kəşfin arxasındakı hekayə

James Webb Kosmik Teleskopu və digər beynəlxalq observatoriyalar, kainatın yalnız 730 milyon yaşında olduğu dövrə aid 13 milyard illik bir supernova aşkarlayıb. Bu tarixi müşahidə Avropa Kosmik Agentliyinin (ESA) çərşənbə axşamı verdiyi açıqlamada təsdiqlənib. Webb teleskopu hətta supernovanın yerləşdiyi qalaktikanı da görüntüləyib.

Bu kəşf, kainat tarixində ən qədim supernova müşahidəsi kimi tarixə düşüb. Əvvəlki ən qədim supernova, kainatın 1.8 milyard yaşında olduğu dövrə aid idi. Bu, bir milyard ildən çox fərq deməkdir.

Nəyi fərqli edir?

Tədqiqatçılar bu qədim partlayışın müasir supernovalara çox bənzədiyini öyrəniblər. Bu, gözlənilməz bir nəticədir, çünki erkən ulduzların daha az ağır elementlərə sahib olduğu, daha böyük olduğu və daha qısa ömür sürdüyü düşünülürdü. "Açıq fikirlərlə başladıq," deyə tədqiqatın həmmüəllifi Nial Tanvir bildirib. "Webb göstərdi ki, bu supernova müasir supernovalarla tamamilə eynidir."

Beynəlxalq əməkdaşlıq

Supernovanın aşkarlanması beynəlxalq bir komanda işi ilə mümkün olub. İlk olaraq NASA-nın Neil Gehrels Swift Observatoriyası X-ray mənbəyinin yerini təyin edib. Daha sonra İspaniyanın Kanar adalarında yerləşən Nordic Optik Teleskopu gamma şüalarının uzaq məsafədə ola biləcəyini göstərib. Cəmi bir neçə saat ərzində Çilidəki Avropa Cənub Observatoriyasının Çox Böyük Teleskopu partlayışın yaşını - Böyük Partlayışdan 730 milyon il sonra - təxmin edib.

İnsanlıq üçün nə deməkdir?

Bu kəşf, kainatın erkən dövründə ulduzların həyatını daha yaxşı anlamaq üçün yeni imkanlar yaradır. Tədqiqat qrupu Webb teleskopu ilə gamma şüalarının arxasındakı qalaktikaları daha dərindən araşdırmağa davam edəcək. "Bu işıq parıltısı Webbə daha çox görmə imkanı verəcək və qalaktikanın 'barmaq izini' ortaya qoyacaq," deyə Andrew Levan qeyd edib.

Bu tarixi müşahidə, insanlığın kainatın yaranışına dair suallarına daha yaxınlaşmasına kömək edir və ulduzların həyat dövrü haqqında daha geniş anlayış yaradır.