Süni intellekt ixtiraçı kimi qəbul edilməyəcək

ABŞ Patent və Əmtəə Nişanları İdarəsi (USPTO) 28 noyabr 2025-ci il tarixində yeni qərar qəbul edib. Bu sənədə əsasən, süni intellekt ixtiraçı və ya həmmüəllif kimi tanınmayacaq. Qərar, fevral 2024-cü ildə verilən əvvəlki təlimatları əvəzləyir və patent hüquqlarına dair daha dəqiq prinsipləri təsbit edir.

İnsan yaradıcılığı ön planda

Yeni qaydalara görə, patent hüququ yalnız insana məxsusdur. Süni intellekt, laboratoriya avadanlıqları və ya kompüter proqramları kimi sadəcə bir vasitə hesab edilir. Bu, texnologiyanın rolunu məhdudlaşdırır və yaradıcılığın əsasını insan fəaliyyətində görür.

Əsas prinsiplər

Qərarın başlıca müddəaları bunlardır:

• Yalnız fiziki şəxs ixtiraçı adını daşıya bilər.
• Patent müraciətində ixtiranı hazırlayan insanın adı mütləq göstərilməlidir.
• Süni intellektdən istifadə edilməsi ixtiraçının hüquqlarına təsir etmir.

İnsan faktoru önəmlidir

Bu qərar süni intellektin innovasiyalarda geniş istifadəsinə baxmayaraq, insanın məsuliyyətini vurğulayır. İxtiranın hazırlanmasında süni intellekt modellərindən istifadə edən şəxslər, ixtiraçı hüququna iddia edə bilməzlər. Qayda, intellektual mülkiyyət hüquqlarının daha aydın və şəffaf olmasını təmin edir.

İctimai və hüquqi təsirlər

Yeni qaydalar insan yaradıcılığının hüquqi müdafiəsini gücləndirərək, texnologiyanın insanın əlində bir vasitə olduğunu təsdiqləyir. Bu, həm hüquqi, həm də etik müzakirələrdə mühüm əhəmiyyət daşıyır. Süni intellektin inkişafı ilə bağlı artan narahatlıqlar fonunda, qərar insanın yaradıcılıq sahəsindəki rolunu qorumağa yönəlib.

Qərar texnologiya və hüquq sahələrində geniş müzakirələrə səbəb olub, bu sahədə çalışan mütəxəssislər insan yaradıcılığının qorunmasının vacibliyini vurğulayırlar.