Ay Yarışı: Kosmosda Üstünlük Uğrunda Mübarizə

ABŞ və Çin arasında Ay səthinə ilk olaraq insan göndərmək uğrunda mübarizə getdikcə gərginləşir. NASA-nın rəhbərliyi altında, Amerika öz kosmik proqramını sürətləndirmək üçün yeni strategiyalar hazırlayır. Lakin texnoloji çətinliklər və gecikmələr bu yarışda ABŞ-ın üstünlük əldə etməsinə mane ola bilər.

SpaceX: Böyük Hədəflər, Böyük Çətinliklər

Kosmik yarışın aparıcı iştirakçılarından biri olan Elon Muskın rəhbərlik etdiyi SpaceX, NASA-dan 2021-ci ildə 2.89 milyard dollarlıq müqavilə almışdı. Müqavilənin məqsədi, Artemis III və Artemis IV missiyaları üçün Ay səthinə enişi təmin edəcək Starship kosmik gəmisini inkişaf etdirmək idi. Lakin Starship-in serial uğursuzluqları layihənin sürətini azaltdı və gecikmələr yaratdı.

Starship-in dizaynı tənqidlərə məruz qalır. Apollo dövrünün Ay modulu kiçik və yüngül bir quruluşda idi, lakin Starship 165 metr hündürlüyü və 200000 kiloqram ağırlığı ilə daha böyük və daha kompleks bir struktura malikdir. NASA-nın keçmiş administratoru Jim Bridenstine bu dizaynı “çox çətin və məqsədə uyğun deyil” kimi qiymətləndirib.

Blue Origin: Bezosun Alternativi

Jeff Bezosun sahibi olduğu Blue Origin şirkəti də ay səthinə eniş üçün NASA-dan 3.4 milyard dollarlıq müqavilə alıb. Şirkətin Blue Moon adlandırılan kosmik gəmisi daha kiçik və sadə dizaynı ilə fərqlənir. Gəminin 4 astronavtı 30 günə qədər dəstəkləyə biləcəyi iddia olunur. Blue Moon-un yanacaq doldurma texnologiyası üzərində işlər davam edir, lakin layihə Starship-dən daha az inkişaf etmiş vəziyyətdədir.

Lockheed Martin: Körpü Modeli

Kosmik yarışa qoşulan daha bir iştirakçı isə Lockheed Martin şirkətidir. Şirkət, hazırda mövcud olan texnologiyalardan istifadə edərək yeni bir Ay modulu yaratmağı planlaşdırır. Bu modul iki hissədən ibarət olacaq: eniş və qalxış mərhələləri. Mütəxəssislər bu modelin daha az texnoloji risklərlə yanaşı, yanacaq doldurma prosesini də sadələşdirəcəyinə inanırlar.

Yeni Kosmik Yarışın İnsanlara Təsiri

Kosmosda üstünlük uğrunda mübarizə sadəcə texnologiya deyil, həm də siyasi təsir anlamı daşıyır. ABŞ və Çin arasındakı bu yarış, gələcəkdə iki ölkənin texnoloji və siyasi güc mübarizələrini daha da artırma potensialına malikdir. NASA-nın mətbuat katibi Bethany Stevensin verdiyi açıqlamaya görə, kosmik eniş sistemləri üçün yeni sürətləndirmə planları oktyabrın sonuna qədər təqdim olunacaq.

Bu Ay yarışı, 1960-cı illərdə ABŞ və SSRİ arasındakı kosmik mübarizəni xatırladır. Lakin bu dəfə nəticələrin necə olacağına dair heç bir zəmanət yoxdur. Kosmosun fəthi həm elmi irəliləyişlər, həm də siyasi gücün simvolu olaraq önəm qazanır.