Süni intellekt alqoritmləri ilə qrant ərizələrinin qiymətləndirilməsi

İspaniyanın La Caixa Fondu, süni intellekt (SI) alqoritmlərindən istifadə edərək qrant ərizələrini daha səmərəli şəkildə nəzərdən keçirməyə çalışır. Fondda işləyən Inés Bouzón-Arnáiz bildirir ki, üç SI alqoritmindən ibarət model, təkliflərin seçilmə ehtimalını artırmaq məqsədilə əvvəlki illərdə uğurlu ərizələr əsasında təlim keçmişdir.

Fonddan gələn yanaşma

La Caixa Fondu hər il 145 milyon avro məbləğində tədqiqat fondları təqdim edir. Bu fondun əsas biomüalicə proqramı üç illik qrantlar üçün 1 milyon avroya qədər maliyyə dəstəyi verir. Bu il SI alqoritmləri 714 ərizədən 122-ni aşağı seçilmə ehtimalı ilə qeyd etmişdir. İnsan ekspertləri tərəfindən yoxlanıldıqdan sonra 46 ərizə yenidən qiymətləndirilib, qalan 76 ərizə isə rədd edilmişdir. Nəticədə, 638 ərizə mütəxəssis baxışına göndərilib və bunlardan yalnız 34-ü maliyyələşdirilib.

Müsbət və mənfi tərəflər

Fonddan gələn məlumatlara görə, bu yanaşma peer-review prosesini asanlaşdırır və aşağı keyfiyyətli ərizələri əvvəlcədən aradan qaldırır. Inés Bouzón-Arnáiz qeyd edir ki, bu sistem iş yükü çox olan ekspertlər üçün əhəmiyyətlidir. Lakin bəzi tədqiqatçılar, SI alqoritmlərinin istifadəsinin etibar böhranına səbəb ola biləcəyini düşünür. Məsələn, Danimarkadakı Villum Fonden fondundan Anders Smith, SI tərəfindən qiymətləndirilən ərizələrin yeni ideyalar yaratmaq əvəzinə alqoritmlərin təlim qərəzlərini davam etdirə biləcəyini qeyd edir.

Beynəlxalq reaksiyalar

Digər tərəfdən, Almaniyanın Volkswagen Fondu bu texnologiyanı araşdırır və onun potensial istifadəsini qiymətləndirir. Hanna Denecke, fondda qaydalar və hüquqi çərçivənin hələ də qurulduğunu bildirir.

Kopenhagen Universitetindən Sebastian Porsdam Mann isə SI sistemlərinin daha geniş mənimsənilməsini təəccüblü hesab edir. Onun fikrincə, qrantların peer-review prosesində SI-nin səmərəlilik potensialı daha böyükdür.

Gələcək perspektivlər

Süni intellektin qrant ərizələrində istifadəsi müzakirələrə səbəb olsa da, bu yanaşmanın peer-review prosesində əhəmiyyətli dəyişikliklər gətirəcəyi gözlənilir. Texnologiyanın tətbiqi ilə bağlı etik və hüquqi məsələlərin həlli isə hələ də açıq qalır.