Süni İntellekt Nazir kimi: Albaniyanın Yeniliyi

Albaniyada ilk dəfə süni intellekt nazir vəzifəsinə təyin edilib. Bu, dünya miqyasında bir ilkdir. Diella adlı İİ dövlət satınalmalarını idarə edəcək. Baş nazir Edi Rama bu addımı korrupsiyaya qarşı mübarizənin mühüm bir hissəsi kimi təqdim edib. Rəqəmsal texnologiyaların istifadəsi ilə ölkədə şəffaflıq artırılacağına ümid edilir.

Diella kimdir və nə iş görəcək?

Diella əvvəllər e-Albania dövlət portalında virtual köməkçi kimi işləyib. O, qadın səsi ilə danışan və alban milli geyimində təsvir edilən bir chatbot idi. İndi isə onun vəzifəsi dövlət satınalmalarını tam şəffaf və korrupsiyasız şəkildə həyata keçirmək olacaq.

Baş nazir Rama açıqlamasında Diella-nı "dövlət satınalmalarının xidmətçisi" kimi təsvir edib. O, bu texnologiyanın satınalma tenderlərini yüz faiz şəffaf edəcəyinə inanır. Bu addım, satınalma proseslərinin sahə nazirliklərindən çıxarılmasından sonra atılıb.

Süni intellektə dair skeptik fikirlər

Texnologiya ekspertləri arasında bu addıma skeptik yanaşanlar da var. IT mütəxəssisi Sergey Kuznetsov bildirir ki, süni intellekt modelləri əsasən LLM (Large Language Model) texnologiyasına əsaslanır və onların qərarları öyrədildikləri məlumatlara bağlıdır. Əgər model korrupsiyalı satınalma məlumatları üzərində öyrədilibsə, bu, problemlərə səbəb ola bilər.

Eyni zamanda, siyasi ekspertlər bu addımın Avropa İttifaqına üzvlük müzakirələrində Albaniyanın mövqeyini gücləndirə biləcəyini qeyd edirlər. Ölkənin korrupsiya indeksinin keçən il 42 bal ilə tarixi maksimuma çatdığı bildirilir.

Texnologiyanın məhdudiyyətləri

Süni intellekt sahəsində çalışan mütəxəssislər vurğulayır ki, insan faktoru tamamilə aradan qaldırılmayacaq. İmza və hüquqi məsuliyyət məsələlərində hələ də insan müdaxiləsi tələb olunur. Filosof Artem Besedin isə xəbərdarlıq edir ki, mürəkkəb sistemlər yeni növ korrupsiya problemlərinə yol aça bilər.

Albaniyanın rəqəmsallaşma planları

Baş nazir Rama gələcəkdə ölkəni tam nağdsız ödəniş sisteminə keçirməyi planlaşdırır. Bu, 2030-cu ilə qədər həyata keçirilməsi nəzərdə tutulan bir addımdır. Rama, bu dəyişikliklərin ölkədə korrupsiyaya qarşı mübarizədə mühüm rol oynayacağını bildirib.