Beynəlxalq tədqiqatçılar ilk dəfə olaraq planetar sistemin formalaşmasının ən erkən mərhələsini müşahidə ediblər. Bu mühüm kəşf, Orion bürcündə yerləşən HOPS-315 adlı gənc ulduzun ətrafındakı material diskində baş verir. HOPS-315, Orion Dumanlığı adlanan ulduz əmələgəlmə bölgəsindən uzaqda, L1630 molekulyar buludunda yerləşir. Bu bölgədə astronomlar yeni planetlərin yaranmasına səbəb olan qaz və toz disklərini tez-tez görürlər.

Leiden Universitetindən Melissa McClure, bu kəşfi rəhbərlik edən araşdırmanın müəllifi olaraq bildirir: “İlk dəfə Günəş sistemimizdən kənarda planetlərin yaranmasının başlanğıc anını müşahidə etdik.” Purdue Universitetindən Merel van ‘t Hoff isə bu sistemi “körpə Günəş sistemi” ilə müqayisə edərək deyir: “Biz elə bir sistemi görürük ki, o, bizim Günəş sistemimizin yaranmasının başlanğıc mərhələsini xatırladır.”

Əvvəllər astronomlar gənc disklərdə Yupiter kimi böyük planetlərin mövcudluğunu müşahidə edirdilər. Lakin McClure deyir ki, planetlərin ilk bərk hissələri, yəni planetesimallar, daha erkən mərhələlərdə formalaşmalıdır. Astronomlar meteoridlər üzərində tədqiqat apararaq Günəş sistemimizin yaşını müəyyən edirlər. Meteoridlərdə SiO (silisium monoksid) molekulunu ehtiva edən minerallar olur. Bu minerallar yüksək temperaturda kondensasiya edərək hissəciklərə çevrilir. Zamanla bu hissəciklər birləşərək planetlər, peyklər və asteroidləri əmələ gətirir.

HOPS-315 ətrafındakı diskin içində bu isti mineralların kondensasiya etməyə başladığını göstərən sübutlar tapılıb. Tədqiqatçılar SiO-nun qaz halında olduğu kimi, kristal mineralların içində də mövcud olduğunu müəyyən ediblər. Bu, onun bərkiməyə yeni başlamasını göstərir. Michigan Universitetindən Edwin Bergin bu prosesi izah edərək deyir: “Bu proses nə protoplanetar disklərdə, nə də Günəş sistemimizdən kənarda əvvəllər müşahidə edilməyib.”

Bu minerallar ilk dəfə James Webb Kosmik Teleskopu tərəfindən müəyyən edilib. Kimyəvi siqnalların dəqiq haradan gəldiyini öyrənmək üçün tədqiqat qrupu Çilinin Atakama Səhrasında yerləşən Atakama Böyük Millimetr/submillimetr Massivi (ALMA) ilə sistem üzərində müşahidələr aparıb. Tədqiqatçılar siqnalların ulduzun ətrafındakı diskin asteroid kəmərinə bənzər bir bölgəsindən gəldiyini müəyyən ediblər. Leiden Universitetindən Logan Francis deyir: “Biz bu mineralları digər ulduz sistemində məhz Günəş sistemində asteroidlərdə gördüyümüz yerdə müşahidə edirik.”

HOPS-315 sistemi öz kosmik tariximizi öyrənmək üçün əla bir analoq təqdim edir. Van ‘t Hoff əlavə edir: “Bu sistem, Günəş sistemimizdə baş vermiş prosesləri araşdırmaq üçün ən yaxşı nümunələrdən biridir.”