Fransanın Milli Elmi Araşdırmalar Mərkəzi və ABŞ-ın Nevada ştatındakı Səhrə Araşdırma İnstitutunun (DRI) Buz Nümunəsi Laboratoriyasının rəhbərlik etdiyi alimlər qrupu Avropa Alp dağlarından götürülmüş buz nümunəsini təhlil edərək, 12,000 illik iqlim tarixini ortaya çıxarıb. Bu, ilk dəfə olaraq Avropa Alplarından götürülmüş bir buz nümunəsinin son Buz Dövrünə aid olduğu müəyyən edilib.

Alimlər 1999-cu ildə Mont Blanc massivinə daxil olan Dôme du Goûter dağından çıxarılan 40 metrlik (131 fut) buz nümunəsini təhlil ediblər. DRI Buz Nümunəsi Laboratoriyasının hidroloqu Co MakKonnell bildirib ki, bu tədqiqat nəticəsində "ilk dəfə olaraq Alpların atmosfer və yağıntıların kimyəvi tərkibi haqqında tam bir qeydə" nail olunub. Bu məlumat həm buz dövrü, həm də buz dövrü sonrası dövrün ən ekstremal təbii aerozol konsentrasiyalarını müəyyən etməyə imkan yaradıb.

Buz nümunəsi, bölgənin insan populyasiyasının inkişaf etdiyi bir dövrdən məlumatlar təqdim etdiyinə görə, xüsusilə əhəmiyyətlidir. Bu nümunə dəniz duzu, kükürd, toz və his kimi hissəciklər vasitəsilə Avropanın iqlim tarixini daha dəqiq öyrənməyə imkan verir. Araşdırma göstərib ki, 12,000 il əvvəl Alplarda yay mövsümü indiki dövrlə müqayisədə 3.5 °C daha soyuq olub, Qərbi Avropada isə ümumilikdə 2 °C daha sərin iqlim hökm sürüb.

Bundan əlavə, alimlər fosfor konsentrasiyalarını təhlil edərək 12,000 il ərzində bitki örtüyündəki dəyişiklikləri müəyyən ediblər. Məlum olub ki, daha isti dövrlərdə meşələr daha geniş yayılıb, müasir dövrlərdə isə inkişaf və torpaq təmizlənməsi səbəbindən azalıb.

Grenoble Alpes Universitetindən geosiyasi alim Susanne Preunkert qeyd edib ki, "bu, Avropa Alplarından ilk dəfə olaraq mövcud 10,000 illik istilik dövrünü və fərqli iqlim şəraitini əhatə edən bir buz nümunəsidir."

Tədqiqatçılar buz nümunəsinin yaşı yalnız müasir kimyəvi analiz texnikaları, məsələn, karbon və argon izotoplarının səviyyələrinin ölçülməsi ilə müəyyən edilib. Bundan başqa, alimlər dəniz duzu səviyyələrini təhlil edərək külək istiqamətlərinin necə dəyişdiyini və günəş radiasiyası ilə əlaqəli bulud modellərini daha yaxşı başa düşmək üçün iqlim modelləri yaradırlar.

MakKonnell qeyd edib ki, "əgər keçmiş və gələcəkdəki bütün mümkün iqlim şəraitlərini araşdırmaq istəyirsinizsə, həqiqi iqlim dəyişkənliyini əks etdirən bir modelə ehtiyacınız var. Bu modellərin nə dərəcədə doğru olduğunu qiymətləndirmək üçün onları müşahidə olunan məlumatlarla müqayisə etmək lazımdır və bu, buz nümunələri vasitəsilə mümkündür."

Araşdırma "PNAS Nexus" jurnalında dərc olunub.