Ayın arxa tərəfində yeni kəşf

Çinin milli kosmik agentliyi 16 noyabr 2025-ci ildə elmi ictimaiyyəti heyrətləndirən bir kəşfi açıqladı. Alimlər, Çinin 'Çanqe-6' missiyası çərçivəsində Ayın arxa tərəfində yerləşən Cənub Qütbü-Aitken hövzəsindən toplanan nümunələrdə ilk dəfə mikron ölçüdə kristal hematit və maqnetit parçaları aşkar ediblər. Sadə dillə desək, Ayın torpağı və qayaları da 'paslanır'.

'Ayın pası' necə yarandı?

Araşdırma qrupu Ayın səthindəki bu pasın yaranma səbəblərini araşdırarkən, onun unikal oksidləşmə mexanizmini üzə çıxardı. Məlum oldu ki, bu proses Ayın səthindəki xüsusi şərtlər altında baş verib. Əsasən, güclü oksidləşdirici maddələr olan hematit hissəciklərinin kristal quruluşu və unikal formalaşma xüsusiyyətləri müəyyən edilib. Bu kəşf, eyni zamanda, Cənub Qütbü-Aitken hövzəsinin maqnit anomaliyaları ilə əlaqəli böyük toqquşma hadisələrinin mənşəyini də işıqlandırır.

Elmi əməkdaşlıq və beynəlxalq əhəmiyyət

Bu vacib araşdırma Şandun Universitetinin planetoloji elmlər komandası, Çin Elmlər Akademiyasının Geokimya İnstitutu və Yunnan Universitetindən olan tədqiqatçılar tərəfindən həyata keçirilib. Tədqiqat Çin Milli Kosmik Agentliyinin Ay nümunələri proqramı çərçivəsində dəstəklənib. Nəticələr artıq beynəlxalq nüfuzlu 'Science Advances' jurnalında dərc edilib.

İnsanlıq üçün əhəmiyyəti

Bu elmi nailiyyət təkcə Ayın təkamül tarixi haqqında deyil, həm də onun səthindəki oksidləşmə proseslərinin necə baş verdiyini anlamaq üçün yeni imkanlar açır. Bu biliklər, gələcəkdə Ayın daha dərindən araşdırılmasına və hətta potensial olaraq digər planetlərin öyrənilməsinə də təkan verəcək. Çin alimlərinin bu kəşfi, həmçinin Ayın indiyədək bilinməyən tərəflərini öyrənmək üçün yeni perspektivlər açır.

Bu araşdırma, bəşəriyyətin kosmosun sirlərini anlamaq yolunda daha bir mühüm addımdır.