Stanford Universitetinin alimləri, ağır iflic vəziyyətində olan dörd insanın beynindən düşüncələri real vaxtda oxumağa müvəffəq olublar. Bu məqsədlə istifadə edilən cihaz, beyinə implantasiya edilərək, iştirakçıların fiziki danışmağa cəhd etmədən yalnız təsəvvür etdikləri cümlələri oxuya bilir. Alimlər, "zehni məxfilik" və "daxili düşüncələrin təsadüfi sızması" ilə bağlı narahatlıqlarını ifadə ediblər. Bu səbəbdən, cihaz yalnız mürəkkəb bir şifrə, məsələn, "chittychittybangbang" (1960-cı illərin məşhur uşaq filmindən götürülüb) təsəvvür edildikdə aktivləşir.

Stanforddan olan neyroalim Benyamin Abramoviç bildirib ki, bu, geniş söz ehtiyatından istifadə edərək daxili nitqin real vaxtda tam cümlələr şəklində dekodlaşdırıldığı ilk haldır. O, qeyd edib ki, keçən il Kaliforniya Texnologiya İnstitutunun tədqiqatçıları iki iflic xəstəsinin daxili nitqini oxumağa müvəffəq olublar, lakin bu təcrübə yalnız səkkiz sözlə məhdudlaşmışdı. Abramoviçin rəhbərlik etdiyi komandanın cihazı isə 125.000 fərqli sözü təyin edə bilir. Bu nəticələr "Cell" adlı elmi jurnalda dərc olunub.

Tədqiqat çərçivəsində üç nəfər amiotrofik lateral skleroz (ALS) xəstəsi və beyin insultu keçirərək danışmaqda çətinlik çəkən bir qadının motor korteksinə mikroelektrodlar implantasiya edilib. Alimlər, iştirakçıların "daxili monoloqlarını" 74% dəqiqliklə oxuya bildiklərini qeyd ediblər. Prosesin təkmilləşdirilməsində süni intellekt proqramları da mühüm rol oynayıb.

Abramoviç, invaziv olmayan texnologiyalarla bu cür nəticələrin əldə edilməsinin mümkün olmadığını vurğulayıb. O, bunu futbol stadionunda iki nəfərin söhbətini dinləməyə çalışmaqla müqayisə edib: "Mikrofon birbaşa onların yanında olsa, söhbəti aydın eşitmək olar. Amma stadiondan kənarda olan mikrofon yalnız ümumi səs-küyü tuta bilər."

İspaniyalı neyroalim Rafael Yuste də bu texnologiyanın əhəmiyyətinə diqqət çəkib. O, 2021-ci ildə ABŞ-ın Milli Təhlükəsizlik Şurasında çıxış edərək, insanların beyinlərinin birbaşa internetə qoşulacağı gələcək ssenarilər barədə xəbərdarlıq edib. Yuste, beynin məlumatlarının qorunması üçün qanunların qəbul edilməsinin vacibliyini vurğulayıb. Onun təşəbbüsü ilə Çili 2021-ci ildə bu sahədə konstitusiya dəyişikliyi edən ilk ölkə olub. Hazırda İspaniyanın Kantabriya bölgəsi Avropada bu sahədə ilk qanunu qəbul etməyə hazırlaşır.

Stanford komandası, "chittychittybangbang" şifrəsinin zehni məxfiliyi qorumaq üçün effektiv vasitə olduğunu bildirir. Neyrocərrah Frank Willett, bu şifrənin daxili monoloqların təsadüfi oxunmasının qarşısını almaqda "son dərəcə təsirli" olduğunu qeyd edib.