Kembric Universitetinin yeni hesabatına görə, Böyük Britaniyanın süni intellekt sahəsində liderlik etmək səyləri, təcili tədbirlər görülmədiyi təqdirdə, ölkənin iqlim hədəflərini təhlükə altına sala bilər. Universitetin Minderoo Texnologiya və Demokratiya Mərkəzinin tədqiqatçıları xəbərdarlıq edirlər ki, süni intellektin nəzarətsiz inkişafı 2040-cı ilə qədər qlobal texnologiya sektorunun enerji istehlakını 25 dəfə artıraraq elektrik şəbəkələrinə ciddi təzyiq göstərə və karbon emissiyalarını sürətləndirə bilər.

Ən mühafizəkar proqnoz belə növbəti 15 il ərzində enerji istifadəsinin beş dəfə artacağını göstərir. Hesabat müəllifləri bildirirlər ki, Böyük Britaniya kimi ölkələrin süni intellektdə lider olarkən 2050-ci ilə qədər sıfır karbon emissiyası hədəfinə çatacağına inanmaq "ən yüksək səviyyədə möcüzəvi düşüncədir".

Hal-hazırda məlumat mərkəzləri artıq qlobal emissiyaların təxminən 1,5%-ni təşkil edir, lakin bu göstərici 2040-cı ilə qədər 8%-ə çata bilər və hava nəqliyyatından qaynaqlanan emissiyaları ötüb keçə bilər. Bəzi ölkələrdə isə kompüter gücü enerji istifadəsində daha böyük paya sahibdir. Məsələn, İrlandiyada məlumat mərkəzləri elektrik istehlakının 20%-ə qədərinə cavabdehdir.

Böyük Texnologiya şirkətlərinin iqlim öhdəliklərinə baxmayaraq, sektorun emissiyaları sürətlə artır. Hesabata əsasən, Google və Microsoft-un karbon emissiyaları 2019-cu ildən bəri müvafiq olaraq 51% və 41% artıb. Lakin hesabat vurğulayır ki, bu rəqəmlər texnoloji şirkətlərin məhdud şəffaflığı, uyğunsuz emissiya hesablamaları və bu iddiaları təsdiqləyən müstəqil auditlərin olmaması səbəbindən əslində daha yüksək ola bilər.

Hesabatın əsas müəllifi və süni intellekt üzrə ekspert Bhargav Srinivasa Desikan bildirib: "Biz bilirik ki, süni intellektin ekoloji təsiri çox böyük olacaq, lakin texnologiya nəhəngləri öz məqsədlərinin enerji tələbləri barədə qəsdən qeyri-müəyyən danışırlar. Hökumətlərdən təcili tədbirlər görmələrini gözləyirik ki, süni intellektin iqlim məqsədlərini pozmasının qarşısı alınsın, sadəcə iqtisadi artım vədlərinə əsaslanmasınlar."

Son aylarda Böyük Britaniyanın Baş Naziri Keir Starmer süni intellekt şirkətlərini cəlb etmək üçün müxtəlif təşəbbüslər irəli sürüb. Yanvar ayında Vantage Data Centres, Nscale və Kyndryl kimi süni intellekt məlumat mərkəzi qurucuları ölkədə süni intellekt infrastrukturu inkişaf etdirmək üçün 14 milyard funt sterlinq məbləğində sərmayə qoymaq öhdəliyi götürdülər. Amazon Web Services (AWS), Blackstone və CoreWeave də yeni məlumat mərkəzi kampuslarına milyardlarla sərmayə yatırır, Nvidia isə yerli şirkətlərlə tərəfdaşlıq edərək Böyük Britaniyanın hesablama gücünü artırır.

Böyük Britaniya özünü süni intellekt sahəsində qlobal mərkəz kimi mövqeləndirsə də, hesabatda qeyd olunur ki, bu sahədə nəzarət çatışmır. Hesabatda Böyük Britaniyanın enerji idarəsi Ofgem-in məlumat mərkəzləri üçün ciddi enerji səmərəliliyi standartları tətbiq etməsi və hökumət departamentlərinin süni intellektə ayrılan maliyyəni təmiz enerji istifadəsinə bağlaması tövsiyə edilir.

Tədqiqatçılar həmçinin Böyük Britaniyanın yeni Süni İntellekt Enerji Şurasını vətəndaş cəmiyyəti səslərini istisna etdiyinə görə tənqid ediblər. "Şura hazırda tamamilə enerji qurumları və texnologiya şirkətlərindən ibarətdir," hesabatda qeyd olunur.

Minderoo Mərkəzinin məsləhət şurasının sədri Professor John Naughton süni intellektin təsirləri barədə daha çox şəffaflıq tələb edib. O bildirib: "Süni intellekt məlumat mərkəzlərinə ayrılan hər meqavat enerji mənzil və ya istehsal üçün əlçatmaz olacaq. Hökumətlər iqtisadi artım üçün süni intellektə üstünlük verərkən qaçılmaz enerji kompromisləri barədə ictimaiyyətə açıq danışmalıdır."