Braziliya: Süni intellekt astronomiyanı necə dəyişir?

Braziliyanın Astronomiyadakı Yeni Strategiyası

Braziliya, astronomiyada ənənəvi teleskoplardan fərqli bir yanaşma seçərək, süni intellekt və böyük məlumatların gücünü istifadə etməklə cənub yarımkürəsinin səmasını rəqəmsallaşdırır. Bu strategiya, ölkənin dünya astronomiyasında ön sıralara çıxması üçün yeni imkanlar yaradır.

LSST Layihəsində Braziliyanın Rolu

Braziliya, Legacy Survey of Space and Time (LSST) layihəsinə qatılaraq, cənub yarımkürəsinin səmasını yüksək dəqiqliklə xəritələşdirən və dünyanın ən böyük rəqəmsal kamerasını istifadə edən bu beynəlxalq təşəbbüsə töhfə verir. Layihənin məqsədi kosmologiyanın böyük sirrlərini açmaq, enerji qaranlıq fenomenini araşdırmaq və günəş sistemindəki maraqlı obyektləri müəyyən etməkdir.

Astronom Luiz Nikolaci, Braziliyanın LSST layihəsindəki iştirakını təmin etmək üçün süni intellekt və böyük məlumatların gücünü mərkəzləşdirən Linea laboratoriyasının rəhbəri kimi çalışır. Nikolaci deyir: 'Biz astronomiyada yalnız teleskoplardan asılı qalmaq əvəzinə, səma məlumatlarını rəqəmsal şəkildə emal edərək elmə yeni bir yanaşma təqdim edirik.'

Maliyyə Çatışmazlığı Təhlükəsi

Bununla belə, Braziliyanın LSST-dəki rolu ciddi maliyyə problemləri ilə üzləşir. Layihənin davamlılığı üçün ölkə hər il təxminən 6 milyon manat (1 milyon ABŞ dolları) tələb edir. Nikolaci qeyd edir ki, bu çatışmazlıq səbəbindən Braziliyanın 2026-cı ildən sonra layihədəki iştirakına son verilə bilər. Bu, 120 braziliyalı tədqiqatçının layihədən kənar qalması deməkdir.

Süni İntellekt və Böyük Məlumatların Gücü

Linea laboratoriyası yalnız astronomiya üçün deyil, digər elmi sahələr üçün də böyük məlumatları idarə etmə modeli hazırlayır. Süni intellekt alətləri ilə məlumatların analizi, təhlükəsizlik və suverenlik prinsipləri ilə idarə olunur. Bu yanaşma, Braziliyanın digər sahələrdə də böyük məlumatların emalı üçün liderlik etməsinə imkan yaradır.

Beynəlxalq Əhəmiyyət

Braziliyanın LSST layihəsində iştirakı, ölkənin beynəlxalq elmi arenada daha böyük rol oynaması üçün vacibdir. Layihə çərçivəsində, braziliyalı tədqiqatçılar Harvard, Princeton kimi universitetlərdən olan alimlərlə əməkdaşlıq edir və qlobal elmi mühitə inteqrasiya olunur.

Nikolaci vurğulayır: 'Bu layihə, Braziliyanın elm sahəsindəki periferik statusunu dəyişdirərək, onu qlobal səviyyədə daha önəmli bir oyunçuya çevirə bilər.'

Nəticə

Braziliya, süni intellekt və böyük məlumatların gücü ilə astronomiyada ön sıralara çıxmağı hədəfləyir. Lakin maliyyə çatışmazlığı bu strateji layihəni riskə atır. Bu, yalnız Braziliyanın elmi irəliləyişinə deyil, həm də beynəlxalq astronomiyanın gələcəyinə təsir edə bilər.