Süni İntellektdə Yeni Dövr: R1 Modeli

2025-ci ilin yanvarında Çinin DeepSeek şirkəti R1 adlı süni intellekt modelini təqdim edərək dünya texnologiya sahəsini silkələdi. Bu modelin ən diqqətəlayiq xüsusiyyəti onun həm güclü, həm də ucuz olmasıdır. R1 modeli, ABŞ-ın süni intellektdəki üstünlüyünə meydan oxuyaraq, süni intellekt sahəsində yeni bir dövrün başlanğıcını qoydu.

Liang Wenfeng: Maliyyədən Süni İntellektə

DeepSeek-in qurucusu Liang Wenfeng, 40 yaşlı keçmiş maliyyə analitikidir. O, süni intellekt alqoritmlərini maliyyə bazarlarında tətbiq edərək milyonlarla dollar qazandı və bu vəsaiti 2023-cü ildə DeepSeek-i qurmaq üçün istifadə etdi. Liang, öz şəxsi həyatını mediadan uzaq tutsa da, R1 modelinin açıq və şəffaf olması ilə tanınır.

R1 Modelinin Gücü və Şəffaflığı

R1 modeli, mürəkkəb riyazi və kodlaşdırma problemlərini addım-addım həll etmə bacarığı ilə seçilir. Ən önəmlisi isə, bu modelin açıq mənbəli olmasıdır. Bu, tədqiqatçılara R1-in alqoritmlərini öz sahələrinə uyğunlaşdırmağa imkan yaradır. R1 modeli, 2025-ci ilin sentyabrında elmi icmal prosesindən keçən ilk əsas süni intellekt modeli kimi tarixə düşdü. Bu addım digər şirkətləri də öz modellərini açıq mənbəli etməyə təşviq etdi.

ABŞ-ın Texnoloji Üstünlüyünə Meydan Oxuma

R1 modeli, ABŞ-ın ChatGPT kimi qabaqcıl modelləri ilə rəqabət apara biləcək səviyyədə olsa da, onun təlim xərcləri rəqiblərdən qat-qat aşağıdır. Məsələn, Meta-nın Llama 3 modelinin təlim xərcləri R1-dən on dəfə çox olub.

Liang Wenfeng-in Yolculuğu

Liang Wenfeng-in uğur hekayəsi Çinin Guangdong əyalətindəki kiçik bir kənddən başlayır. İki müəllim valideynin övladı olaraq dünyaya gələn Liang, Hangzhou şəhərində yerləşən Zhejiang Universitetində mühəndislik üzrə magistr dərəcəsi alıb. O, 2015-ci ildə maliyyə bazarlarında süni intellekt tətbiqləri ilə məşğul olan High-Flyer hedc-fondunu təsis edib və daha sonra DeepSeek-i qurub.

Çətinliklərə Baxmayaraq Uğur

ABŞ-ın NVIDIA çiplərinə qoyduğu ixrac məhdudiyyətlərinə baxmayaraq, Liang əvvəlcədən 10000 NVIDIA GPU əldə edərək öz tədqiqatlarını davam etdirdi. O, bu addımını belə təsvir edir: 'Bu, evdə piano almağa bənzəyir; insan bunu edə bilir və başqaları da bu alətdə musiqi ifa etməyə hazırdır.'

Gələcəyə Baxış

Liang Wenfeng-in əsas məqsədi süni ümumi intellekt yaratmaqdır — yəni insan kimi düşünə bilən AI sistemləri. Şirkət daxilində isə təcrübədən çox potensiala önəm verilir. Məsələn, R1 modelinin müəlliflərindən biri hələ orta məktəb şagirdidir. DeepSeek-də hər bir tədqiqatçı öz layihələrini seçməkdə sərbəstdir.

Liang Wenfeng-in rəhbərliyi ilə DeepSeek, süni intellekt sahəsində yeni standartlar müəyyən edərək həm Çində, həm də dünya miqyasında böyük təsirə malikdir.