Dodo quşunun genetik dirçəlişi: Elm dünyasında yeni üfüqlər

Texas mərkəzli Colossal Biosciences şirkəti, 400 il əvvəl nəsli kəsilmiş dodo quşunun genetik dirçəlişi üçün mühüm irəliləyiş əldə etdiyini açıqlayıb. Şirkət, əvvəlcə adi göyərçinlərdən (Columba livia) hüceyrə mədəniyyəti yaradaraq uğur qazanıb və bu texnologiyanı Nikobar göyərçinindən hüceyrələr yetişdirmək üçün istifadə etməyi planlaşdırır. Nikobar göyərçini dodo quşuna ən yaxın qohum hesab olunur.

Mühüm addım: Primordial hüceyrə mədəniyyəti

Colossal Biosciences, adi göyərçinlərdən primordial germ hüceyrələr yetişdirmək üçün doğru resepti tapdıqlarını bildirir. Bu hüceyrələr yumurta və sperma hüceyrələrinin ilkin formasıdır. Şirkətin alimləri, 300-dən çox resept sınaqdan keçirdikdən sonra, hüceyrələri 60 gün ərzində böyütməyi bacarıblar. Bu texnologiya Nikobar göyərçinləri üzərində tətbiq edilərək, dodo quşunun genetik xüsusiyyətlərini bərpa etməyə imkan yarada bilər.

Çətinliklər və gələcək planlar

Quşların genetik dirçəlişi, məməlilərlə müqayisədə daha mürəkkəbdir. Şirkət, genetik modifikasiya olunmuş toyuqlardan surroqat olaraq istifadə etməyi planlaşdırır. Bu toyuqlar öz germ hüceyrələrini istehsal etməyəcək və Nikobar göyərçinindən alınmış genetik modifikasiya olunmuş hüceyrələr onların embrionlarına yerləşdiriləcək. Bu prosesin tam başa çatması 5-7 il çəkə bilər.

Tənqidlər və mübahisələr

Mütəxəssislər, bu texnologiyanın tamamilə nəsli kəsilmiş növləri dirçəldə bilməyəcəyini vurğulayırlar. Onlara görə, genetik modifikasiya olunmuş növlər yalnız hibrid forma təşkil edə bilər. Bu yanaşma, mövcud növlərin və ekosistemlərin qorunması üçün vacib olan tədbirləri kölgədə qoya bilər.

Genetik mühəndislik və bioloji müxtəliflik

Colossal Biosciences şirkətinin inkişaf etdirdiyi texnologiyanın daha geniş tətbiq sahələri var. Xüsusilə az genetik müxtəlifliyə malik quş növlərinin qorunmasında bu texnologiya faydalı ola bilər. Genetik modifikasiya ilə növlərin xəstəliklərə və ətraf mühit dəyişikliklərinə daha yaxşı uyğunlaşması təmin edilə bilər.

Elm dünyasında yeni üfüqlər

Colossal Biosciences şirkətinin “Jurassic Park” üslubunda yanaşması, bioloji müxtəliflik sahəsində yeni imkanlar yaradır. Bununla belə, mütəxəssislər vurğulayır ki, texnologiya yalnız müəyyən növləri xilas edə bilər, lakin ümumi ekosistem böhranını həll edə bilməz. Bioloji müxtəlifliyin qorunması üçün əsas diqqət nəsli kəsilmə riskini azaltmağa yönəlməlidir.