Ekzoplanetlərdən Qaranlıq Maddə Araşdırmalarında İstifadə

Son illərdə ekzoplanetlərin kəşfi astronomiyada yeni dövr açıb. Hal-hazırda 5983 ekzoplanet 4470 ulduz sistemində təsdiqlənib və 15000-dən çox namizəd təsdiqlənməyi gözləyir. Bu məlumatlar James Webb Kosmik Teleskopu (JWST) və digər yeni nəsil teleskoplar vasitəsilə astrobiologiya sahəsində böyük araşdırmalar aparmağa imkan verir. Ekzoplanetlərin atmosferlərindən alınan spektrlər vasitəsilə onların kimyəvi tərkibi və potensial biosignaturaları araşdırıla bilər.

Araşdırmanın Məqsədi və Metodologiyası

Kaliforniya Universitetinin alimləri, ekzoplanetlərin qaranlıq maddəni araşdırmaq üçün yeni vasitə ola biləcəyini irəli sürür. Lambda Cold Dark Matter (LCDM) modeli üzrə qaranlıq maddə kainatın 85%-ni təşkil edən sirli bir kütlədir. Araşdırmaya görə, qaranlıq maddə Yupiter ölçüsündə olan planetlərin nüvələrində toplanaraq onların uzunmüddətli təkamülünə təsir göstərə bilər.

Bu araşdırma Kaliforniya Universitetindən Mehrdad Phoroutan-Mehr və Hai-Bo Yu tərəfindən həyata keçirilib. Tədqiqatçılar, superağır qaranlıq maddə hissəciklərinin ekzoplanetlərin nüvələrində toplanaraq qara dəliklərə çevrilə biləcəyini iddia edir. Araşdırma nəticələri "Physical Review D" jurnalında dərc olunub.

Əsas Faktlar və Nəticələr

Araşdırmanın əsas faktlarına görə, qaranlıq maddə hissəcikləri planetin daxili strukturlarında enerjini itirərək onun cazibəsinə düşə bilər. Bu hissəciklər özlərini məhv etmədikləri üçün planetin mərkəzində toplanaraq bir neçə Günəş kütləsinə çata bilər və nəticədə qara dəlik yarana bilər. Tədqiqatçılar Yupiter ölçüsündə və daha böyük qaz nəhənglərini araşdırmağa üstünlük verib, çünki bu tip planetlər mövcud ekzoplanet siyahısında 33%-i təşkil edir.

Phoroutan-Mehr bildirib ki, qaz nəhənglərində qara dəliklərin formalaşması müşahidə edilə bilən zaman aralıqlarında baş verə bilər. Bu, ekzoplanet araşdırmalarının qaranlıq maddə hissəciklərini tapmaqda necə istifadə edilə biləcəyini göstərir.

Gələcək Perspektivlər

Bu araşdırma ilə yanaşı, qaranlıq maddənin ekzoplanetlərin istiliyini artırması və yüksək enerjili radiasiya yaymasına səbəb ola biləcəyi də iddia edilir. Bu hipotez gələcək teleskoplar və kosmik missiyalar vasitəsilə test edilə bilər.

Phoroutan-Mehr vurğulayıb ki, planet ölçülü qara dəliklərin kəşfi, superağır qaranlıq maddə modelini təsdiqləmək üçün güclü sübut ola bilər. Hal-hazırda mövcud cihazlar bu siqnalları aşkar etməkdə kifayət qədər həssas deyil, lakin gələcəkdə bu mümkün ola bilər.

Nəticə

Ekzoplanetlərin qaranlıq maddənin təbiətini araşdırmaqda potensial rolu böyükdür. Bu sahədə daha çox məlumat toplamaq və fərdi planetləri daha ətraflı araşdırmaq qaranlıq maddənin sirrini açmaqda mühüm addımlar olacaq.