Generativ İİ və Rusiyanın İqtisadi Gələcəyi

Rusiyada generativ süni intellektin (İİ) iqtisadiyyata təsiri ilə bağlı yeni araşdırma maraq doğurur. Rusiya Prezidenti yanında Milli İqtisadiyyat və Dövlət İdarəçiliyi Akademiyasının (RANHiGS) hazırladığı “Kadr Kodu: Generativ İİ ilə Əmək Bazarının Gələcəyi” adlı hesabatda qeyd olunur ki, 2030-cu ilə qədər bu texnologiyanın geniş tətbiqi ölkənin ümumi daxili məhsuluna (ÜDM) əlavə 4,5 trilyon rubl qazandıra bilər. Bu, texnologiyanın iqtisadi inkişaf ssenarisi ilə müqayisədə 2,5% fərq yarada biləcəyi deməkdir.

Kadr Çatışmazlığı Problemi

Hesabatda göstərilir ki, Rusiya iqtisadiyyatında hazırkı kadr çatışmazlığını kompensasiya etmək çox çətindir. Xarici işçi qüvvəsi mənbələri tükənib və yeniyetmələr, yaşlılar və əlillər kimi prioritet olmayan qrupların işə cəlb edilməsi iqtisadi baxımdan səmərəli deyil. Rosstatın məlumatlarına görə, ölkədə işsizlik səviyyəsi tarixi minimuma düşərək 2,5%-dən aşağıdır. Bununla belə, mövcud işçilərin məhsuldarlığı aşağı olaraq qalır. Ekspertlər hesab edir ki, müasir texnologiyaların tətbiqi ilə rutin işlərin avtomatlaşdırılması nəticəsində iş vaxtına 30% qənaət edilə bilər və qərarvermə prosesləri sürətləndirilə bilər. Bu, əmək məhsuldarlığını 15-20% artırmağa imkan verəcək.

Sektorlar Üzrə Təsir

Generativ İİ-nin tətbiqi, xüsusən də emal sənayesində kadr çatışmazlığını 65%-ə qədər azalda bilər. Bu, işçi sayını artırmadan effektiv məşğulluğu yüksəltməyə və yeni işçilərə olan tələbi azaltmağa kömək edəcək. Maliyyə sektorunda isə bu texnologiya mövcud kadr çatışmazlığını tamamilə aradan qaldıra bilər. Eyni zamanda, mədənçıxarma sahəsində İİ-nin kadr çatışmazlığını 20-30% həll edə biləcəyi vurğulanır.

Tənqidi Yanaşmalar

Bununla belə, bəzi mütəxəssislər generativ İİ-nin iqtisadiyyata sürətli təsiri ilə bağlı optimist proqnozlara şübhə ilə yanaşırlar. Məsələn, Rusiya Yüksək İqtisadiyyat Məktəbinin ekspertləri hesab edirlər ki, “texnooptimistlər” adətən texnologiyaların yalnız kiçik sektorlar üzərindəki təsirinin nəticələrini ümumi iqtisadiyyata tətbiq edirlər. Bu isə qiymətlərin azalması və həmin sektorların ÜDM-dəki payının azalması kimi problemləri nəzərə almır.

Generativ İİ-nin təsiri ilə bağlı müzakirələr davam edir. Bununla belə, yeni texnologiyaların işçi qüvvəsi və məhsuldarlıq üzərindəki potensialı inkar edilə bilməz.