Günəşdə 21 km genişlikdə tac qurşaqları aşkarlandı

Günəşdə Tarixi Kəşf: Tac Qurşaqlarının Ən Kiçik Detalları Aşkarlandı

Daniel K. Inouye adına dünyanın ən güclü Günəş teleskopu, 8 avqust 2024-cü ildə X sinifli Günəş partlayışını tarixin ən yüksək dəqiqliklə müşahidə edib. Bu görüntülərdə tac qurşaqlarının plazma lifləri açıq şəkildə görünür. Tac qurşaqlarının orta genişliyi 48,2 kilometr olsa da, bəzi hissələrdə bu ölçü 21 kilometrə qədər daralır.

Tac Qurşaqları və Enerji Partlayışlarının Əlaqəsi

Günəşdə tac qurşaqları, plazmanın maqnit xətləri boyunca formalaşır. Bu xətlər bükülüb qırıldıqda, Günəş fırtınalarını qidalandıran enerjini sərbəst buraxır. Əvvəllər nəzəri modellər tac qurşaqlarının genişliyini 10-100 kilometr arasında proqnozlaşdırırdı. Lakin bu yeni müşahidələr, nəzəriyyəni təsdiqləyərək tac qurşaqlarının tipik ölçülərini dəqiqliklə ortaya qoydu.

Teleskopun Texnoloji Üstünlükləri

Havay adalarında yerləşən Daniel K. Inouye teleskopu, 2022-ci ildə fəaliyyətə başlayıb. 25 illik planlama və inşaatdan sonra teleskop, Günəşin ən kiçik strukturlarını müşahidə etmək imkanı yaradır. Teleskopun "Visible Broadband Imager" aləti, Günəş səthində 24 km ölçüsündə obyektləri ayırd edə biləcək həssaslığa malikdir. Bu, əvvəlki teleskoplardan iki dəfə daha dəqiqdir.

Kəşfin Qeyri-adi Şəkildə Aşkarlanması

Maraqlıdır ki, bu mühüm kəşf təsadüfən baş verib. Komanda əvvəlcə başqa bir alət, spektropolyarimetr ilə xromosfer spektral xətlərini müşahidə etməyi planlaşdırırdı. Lakin məlumatların analizi zamanı tac qurşaqlarının detalları aşkar edilib. Bu, Günəş elmi üçün yeni perspektivlər açır.

Tac Qurşaqlarının Struktur Xüsusiyyətləri

Araşdırma qrupu, tac qurşaqlarının əsasən Günəş partlayışlarının struktur blokları ola biləcəyini araşdırmağa qərar verib. Əgər bu nəzəriyyə təsdiqlənərsə, astronomlar ilk dəfə tac qurşaqlarını ayrı-ayrılıqda müşahidə etmiş olacaqlar. Araşdırmanın aparıcı müəllifi Cole Tamburri, bu kəşfi Günəş elmi üçün tarixi bir an kimi qiymətləndirir.

Nəticə

Bu kəşf, Günəşdə baş verən fundamental prosesləri daha yaxşı anlamaq üçün böyük imkanlar açır. Araşdırma "The Astrophysical Journal Letters" jurnalında 25 avqust 2025-ci ildə dərc edilib.