Heyvanların Tibbi Davranışları: Elmə Yeni Baxış

Heyvanlar dünyası bizi yenidən təəccübləndirir. Əsrlər boyu insanlar tibbi bacarıqlarını özlərini digər canlılardan fərqləndirən bir xüsusiyyət kimi görürdülər. Ancaq elm adamları uzun illərdir sübut edirlər ki, tibbi davranışlar yalnız insanlara xas deyil.

Şimpanzelərdən Qarışqalara Qədər

1977-ci ildə Harvard Universitetindən antropoloq Riçard Rengham Tanzaniyada şimpanzelərin maraqlı bir davranışını müşahidə etdi. Bu heyvanlar, adətən sevdikləri meyvələri yemək əvəzinə, bəzən Aspilia mossambicensis adlı bitkinin yarpaqlarını çeynəyirdilər. Təəccüblü olan odur ki, şimpanzelər bu yarpaqları udduqda, onların bağırsaqlarında parazitlərin azaldığını müşahidə etmək mümkün idi. Bu, şimpanzelərin özlərini müalicə etmək məqsədilə xüsusi davranışlar sərgilədiyini göstərirdi.

Başqa bir maraqlı nümunə isə matabele qarışqalarıdır. Bu qarışqalar yaralanmış yoldaşlarının yaralarını təmizləyir və infeksiyaların qarşısını almağa çalışırlar. Bu davranışlar təbii müalicə üsullarının heyvanlar arasında nə qədər geniş yayıldığını sübut edir.

Biologiyanın Yeni Perspektivi

Emori Universitetindən biologiya professoru Jaap de Roode, “Heyvanların Özlərini Necə Müalicə Etdiyini” adlı kitabında qeyd edir ki, tibbi davranışlar heyvanlar aləmində milyon illərdir mövcuddur. Onun dediyinə görə, qarışqalar, kəpənəklər, fil və digər növlər özlərinə xas müalicə üsullarını inkişaf etdiriblər. Bu, yalnız instinkt deyil, həm də sosial öyrənmə yolu ilə ötürülən bir bilikdir.

İnsanlar Üçün Dərslər

Bu araşdırmalar təkcə heyvanların davranışlarını öyrənmək deyil, həm də insan tibbinin yeni istiqamətləri üçün ilham mənbəyidir. Heyvanların özlərini müalicə etmə üsullarını öyrənərək, insanlar yeni dərmanlar və müalicə metodları inkişaf etdirə bilərlər.

Heyvanların tibbi davranışlarını anlamaq təkcə elm üçün deyil, həm də dünyadakı canlılarla olan münasibətimizi yenidən qurmaq üçün vacibdir. Onlar yalnız təbiətin passiv iştirakçıları deyil, həm də aktiv və ağıllı canlılardır.