Possagno üzərində qırmızı işıq halosu yenidən göründü

İtalyanın Alp dağlarının ətəyində yerləşən kiçik Possagno şəhərinin sakinləri noyabrın 17-də gecə saatlarında göy üzərində sirli qırmızı işıq halosunun parladığını müşahidə ediblər. Bu nadir fenomeni fotoqraf Valter Binotto qeydə alıb. Binotto 2023-cü ilin martında eyni yerdə oxşar halonu görmüşdü, bu dəfə isə halonun diametri təxminən 200 kilometr, hündürlüyü isə 100 kilometr idi.

ELVEs fenomeni nədir?

Elm adamları bu halonun səbəbini ‘ELVEs’ adlanan nadir işıq fenomeni ilə izah edirlər. ELVEs fenomeni, güclü ildırımın elektromaqnit impulsları vasitəsilə atmosferin yuxarı təbəqəsindəki ionosferə çarpması nəticəsində yaranır. Bu impulslar ionosferdə azot hissəciklərini həyəcanlandıraraq qırmızı işıq yayılmasına səbəb olur. Bu proses, Şimal İşıqlarının yaranma mexanizminə bənzəyir.

Çəkilişin çətinlikləri

ELVEs fenomeni çox qısa müddət davam edir — cəmi bir millisekund. Bu səbəbdən, fotoqraf Binotto xüsusi yüksək sürətli kameradan istifadə edərək bu nadir hadisəni qeydə alıb. O, ildırımın doğru şəraitdə baş verməsini gözləyərək video çəkiliş zamanı uyğun kadrları seçir.

Niyə məhz Possagno?

İki il ərzində eyni yerdə iki dəfə ELVEs halosunun görünməsi təsadüfi kimi görünsə də, elm adamları bunun Possagno şəhərinin xüsusi xüsusiyyətləri ilə bağlı olmadığını düşünürlər. Bu fenomen çox geniş ərazidə görünə bilir; məsələn, 2023-cü ildəki halo Vernazza yaxınlığında baş verən ildırım nəticəsində yaranmışdı. Sonuncu halo isə Ancona üzərindəki ildırım fırtınası ilə əlaqəli idi.

Elm adamlarının araşdırmaları

ELVEs fenomeni, elm dünyasında ‘keçici işıqlı hadisələr’ (Transient Luminous Events — TLEs) adlanan daha geniş bir fenomen qrupuna daxildir. Bu qrupda ‘qırmızı sprite’ kimi digər nadir işıq hadisələri də yer alır. Sprite-lər göy üzündə nəhəng qırmızı meduzaya bənzəyən strukturlar yaradır və əsasən gecə və ya kosmosdan görünür.

İnsanları necə təsir edir?

Elm adamları bu fenomenin heç bir təhlükə yaratmadığını, sadəcə atmosfer hadisəsi olduğunu vurğulayırlar. Lakin bu nadir görüntülər fotosevərlər və elm həvəskarları üçün böyük maraq doğurur. Fotoqraf Valter Binotto deyir: ‘İlk dəfə bu halonu gördüyümdə gözlərimə inana bilmədim. Hər dəfə bu nadir hadisəni qeydə alanda böyük bir həyəcan hiss edirəm.’

Nəticə

ELVEs fenomeni təbiətin nadir və gözəl hadisələrindən biridir. Elm adamları bu fenomeni daha dərindən öyrənərək onun sirli mexanizmini anlamağa çalışırlar. Possagno üzərindəki bu işıq halosu isə bir daha təbiətin heyranedici gücünü nümayiş etdirdi.