Erkən kainatın formalaşmasında qara dəliklərin rolu alimlər arasında uzun müddətdir müzakirə mövzusudur. Bu mövzuda məlumatlar məhdud idi, çünki yüksək qırmızı sürüşmə (redshift) olan erkən qara dəliklər haqqında biliklərimiz yetərincə geniş deyildi. Lakin Kembric Universitetindən Sofia Geris və onun rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu James Webb Kosmik Teleskopunun (JWST) müxtəlif spektrlərini birləşdirərək bu məsələyə yeni işıq saldı. Onlar erkən kainatda çoxsaylı kiçik qara dəliklərin mövcudluğunu aşkar ediblər. Bu tədqiqat "arXiv" preprint serverində dərc olunub.

JWST bir neçə ildir fəaliyyət göstərir və müxtəlif cihazları üçün bir neçə məlumat dərc edib. Bu araşdırmada istifadə olunan məlumatlar JWST-nin Üçüncü Dərin Ekzagalaktik Tədqiqat (JADES) layihəsindən götürülüb. Bu məlumat bazasında 4000-dən çox yeni spektr, 2375 obyekt və onların qırmızı sürüşmə dəyərləri qeyd olunub. Bu isə həmin obyektlərin kosmosda və zamanda nə qədər uzaqda olduğunu göstərir.

Tədqiqatçılar 600 uzaq qalaktikanı araşdırıblar və məlum Aktiv Qalaktik Nüvələri (AGN) – qalaktikaların mərkəzində qaz və toz udan aktiv qara dəliklər – çıxarıblar. Çünki bu tədqiqatın məqsədi adi tədqiqatlarda nəzərə çarpmayan zəif AGN-ləri tapmaq idi. Məlum AGN-lər çıxarıldıqdan sonra, tədqiqatçılar müxtəlif spektrlərdən istifadə edərək zəif AGN-lərin parlaqlığını artırıblar.

Daha sonra, bu qalaktikaları müəyyən kriteriyalara görə qruplaşdırıblar, məsələn, qalaktikaların özlərinin parlaqlığı və ya ulduz sayı kimi. Spektrlərin yığılmasından sonra, alimlər geniş Hα işığını araşdırıblar. Bu işıq növü qara dəliyin aktiv şəkildə maddə udduğunu göstərir. Lakin bu işıq supernovalar və ya qalaktikadan çıxan küləklər kimi digər mənbələrdən də gələ bilər. Bu ehtimallar aradan qaldırıldıqdan sonra, məlumat bazasında yüksək qırmızı sürüşmə dəyərlərinə malik qalaktikaların mərkəzində zəif AGN-lər aşkar edilib.

Bu qara dəliklər, ənənəvi olaraq erkən kainatda mövcud olan qara dəliklərdən daha kiçikdir. Onlar yalnız Günəşin kütləsindən təxminən 1.000.000 dəfə daha böyükdür və əvvəlki AGN-lərlə müqayisədə daha az aktivdirlər. Bu isə, erkən kainatda qara dəliklərin ölçüsü ilə bağlı əvvəlki suallara cavab verir. Əvvəlki tədqiqatlarda tapılan böyük qara dəliklər qalaktikalar üçün çox böyük görünürdü, lakin bu tədqiqatda tapılan qara dəliklər qalaktikaların qəbul edilən ölçü parametrlərinə daha uyğun gəlir. Bu, "qara dəlik əvvəl" modelindən fərqli olaraq, qalaktikaların qara dəliklərdən əvvəl formalaşdığı ehtimalını gücləndirir.

Beləliklə, JWST-nin əsas məqsədlərindən biri olan erkən kainatın araşdırılması və qalaktikaların yaranma yollarının öyrənilməsi bu tədqiqatla bir daha təsdiqini tapır. Bu, həmçinin göstərir ki, JWST hələ işinin başlanğıcındadır və gələcəkdə daha çox məlumat dərc olunacaq. Bu məlumatlar, ehtimal ki, erkən kainatın aşağı kütləli qara dəliklər haqqında daha çox məlumat əldə etməyə kömək edəcək.