Elm və Kosmos
Kainat Simulyasiyadırmı? Alimlərdən Şok Cavab!
28
Süni intellekt
Oxumaq vaxt alır?
Məqalələri dinləyə bilərsizKainatın Simulyasiya Teoriyası: Nədən Yarandı?
Kainatın bir simulyasiya olduğu fikri ilk baxışdan absurd görünə bilər. Lakin son illərdə texnologiyanın sürətli inkişafı, süni intellektin gerçəkliklə xəyal arasındakı sərhədləri bulanıqlaşdırması və alimlərin kvant səviyyəsində reallığı araşdırmaları bu nəzəriyyəni daha cəlbedici etmişdi. Hətta bu ideya Qədim Yunan filosofu Platonun 'Mağara Alegoriyası'ndan tutmuş, məşhur 'Matrix' filmində də əks olunmuşdur.
Yeni Araşdırmanın Nəticələri
Kanadanın Britaniya Kolumbiyası Universitetindən (UBC) alimlər, kainatın simulyasiya ola bilməyəcəyinə dair riyazi sübutlar təqdim etdilər. Araşdırma 'Journal of Holography Applications in Physics' jurnalında yayımlanıb. Tədqiqatın əsas sualı, reallığın bütün aspektlərinin alqoritmik yollarla izah edilə bilib-bilməməsi idi. Alimlər iddia edirlər ki, müəyyən fundamental prinsiplər alqoritmik olaraq izah edilə bilməz, bu da kainatın gerçək olduğunu göstərir.
Riyazi Sübutlar: Simulyasiya Niyə Mümkün Deyil?
Araşdırmada Gödelin tamlıq teoremləri, Tarskinin müəyyənlik nəzəriyyəsi və Çaytinin informasiya-nəzəri tamlıq teoremləri kimi mürəkkəb riyazi anlayışlardan istifadə edilmişdir. Bu teoremlər alqoritmlərin bəzi aspektləri izah edə bilmədiyini sübut edir. Alimlər yazır: 'Tamamilə alqoritmik bir 'Hər Şeyin Teoriyası' qeyri-mümkündür. Reallığın müəyyən aspektləri yalnız qeyri-alqoritmik anlayışlarla başa düşülə bilər.'
İnsanlar Üçün Nə Deməkdir?
Araşdırmanın rəhbəri Mir Faizal deyir: 'Riyazi olaraq sübut etdik ki, reallığın tam təsviri yalnız alqoritmlərlə mümkün deyil. Bu, kainatın simulyasiya olmadığını göstərir.' Bu nəticə, texnologiyanın sürətlə inkişaf etdiyi bir dövrdə insanlara reallığın mahiyyətini yenidən düşünmək üçün imkan yaradır.
Nəticə: Kainat Gerçəkdir
Bu araşdırma simulyasiya nəzəriyyəsini tamamilə çürütməsə də, reallığın gerçək olduğunu sübut edən güclü riyazi dəlillər təqdim edir. İnsanı düşündürən və bəzən qorxudan bu nəzəriyyə, elmi cəhətdən yeni bir baxış bucağı ilə qarşılanmışdır.