NASA-nın Mars Nümunə Qaytarma Proqramı Ciddi Maliyyə Təzyiqi Altında

NASA-nın Mars Nümunə Qaytarma (MSR) proqramı, Marsda toplanan nümunələrin Yerə çatdırılmasını nəzərdə tutan iddialı bir layihədir. Lakin, bu proqram ciddi maliyyə və texniki çətinliklərlə üzləşir. ABŞ Senatının son hesabatında NASA-nın layihə üçün nəzərdə tutduğu büdcənin 5.3 milyard dollardan artıq olmaması tələb olunub. Əks halda, proqramın ləğv edilməsi təhdidi gündəmə gəlib.

Layihənin Əsas Məqsədləri və Problemləri

MSR proqramının əsas məqsədi Perseverance roveri tərəfindən Marsda toplanan nümunələri Yerə qaytarmaqdır. Lakin layihə ilə bağlı texniki çətinliklər və artan maliyyə xərcləri layihənin həyata keçirilməsini çətinləşdirir. NASA, layihənin ilkin dizayn mərhələsini tamamlamaq üçün hələ rəsmi büdcə və cədvəl təyin etməyib. Senatın hesabatında qeyd olunub ki, layihənin davamlı gecikməsi və xərclərin artması NASA-nın digər prioritet elmi missiyalarına mane olur.

Büdcə Azaldılması və Təhdidlər

Senatın hesabatında MSR üçün ayrılmış büdcənin 2024-cü il üçün yalnız 300 milyon dollar olacağı bildirilib. Bu, NASA-nın tələb etdiyi 950 milyon dollardan xeyli aşağıdır. NASA rəsmiləri layihənin tam həyata keçirilməsi üçün əlavə 250 milyon dollara ehtiyac olduğunu bildiriblər. Layihənin maliyyə çərçivəsini kiçiltmək üçün təklif olunan yeganə seçim, nümunə toplama landerindəki iki helikopterdən birinin çıxarılmasıdır. Bu helikopterlər, Perseverance roveri nümunələri landerə çatdıra bilmədiyi halda ehtiyat rolunu oynayır.

Alternativ Maliyyə Planları

Senatın hesabatında MSR proqramının ləğv edilməsi halında maliyyənin yenidən bölüşdürülməsi planı da təqdim olunub. Bu plana görə, 235 milyon dollar Artemis Kampaniya İnkişafına, 30 milyon dollar Titan Dragonfly missiyasına, 30 milyon dollar Geospace Dynamics Constellation heliophysics missiyasına və 5 milyon dollar Uran planetinə dair yeni elmi missiya araşdırmalarına ayrılacaq.

NASA-nın Cavabları və Gələcək Perspektivlər

NASA, layihə ilə bağlı xərclərin artmasının ciddi narahatlıq yaratdığını etiraf edib. MSR üçün müstəqil araşdırma aparılır və nəticələr layihənin təsdiq prosesinə təsir edə bilər. Layihənin gələcəyi ilə bağlı qərarların bu ilin payızında veriləcəyi gözlənilir.

Senatın MSR layihəsinə dair sərt tələbləri, NASA-nı daha ciddi planlar hazırlamağa və xərcləri azaltmaq üçün tədbirlər görməyə məcbur edə bilər. Bu, layihənin ləğv edilməsinin qarşısını almaq üçün son şans ola bilər.

Ümumi Dəyərləndirmə

Mars Nümunə Qaytarma Proqramı, NASA-nın elmi araşdırmalarında mühüm bir addım olsa da, maliyyə və texniki maneələr onun gələcəyini ciddi şəkildə təhdid edir. Proqramın gələcək taleyi, Senatın büdcə tələblərinə cavab verilməsindən asılıdır.