Nyu-York Universitetinin Abu-Dabi filialının apardığı yeni bir araşdırma göstərir ki, kosmosdan gələn yüksək enerjili hissəciklər, yəni kosmik şüalar, Günəş sistemindəki planetlər və peyklərin səthinin altında həyatın mövcudluğu üçün enerji təmin edə bilər. Tədqiqatın nəticələrinə görə, kosmik şüalar bəzi mühitlərdə yalnız zərərsiz deyil, həm də mikroskopik həyatın yaşamasına kömək edə bilər. Bu tapıntılar həyatın yalnız Günəş işığı və ya vulkanik istilik ətrafında mövcud ola biləcəyi ənənəvi baxışlara meydan oxuyur.

Araşdırma "International Journal of Astrobiology" jurnalında dərc olunub və NYUAD Astrofizika və Kosmos Elmləri Mərkəzinin Kosmos Tədqiqatları Laboratoriyasının baş tədqiqatçısı Dimitra Atri tərəfindən idarə olunub. Tədqiqat qrupu kosmik şüaların su və ya buzla təmasda olduğu zaman baş verən prosesləri araşdırıb. Bu təsir nəticəsində su molekulları parçalanır və elektron adlanan kiçik hissəciklər ayrılır. Yer üzündəki bəzi bakteriyalar bu elektronlardan enerji mənbəyi kimi istifadə edə bilir, bu proses "radioliz" adlanır və Günəş işığı olmayan, soyuq və qaranlıq mühitlərdə həyatın mövcudluğunu təmin edə bilər.

Tədqiqatçılar kompüter simulyasiyalarından istifadə edərək, bu prosesin Mars və Yupiter ilə Saturnun buzla örtülmüş peyklərində nə qədər enerji istehsal edə biləcəyini araşdırıblar. Bu peyklərin qalın buz təbəqələrinin altında su ehtiva etdiyi düşünülür. Araşdırma nəticəsində məlum olub ki, Saturnun buzlu Enceladus peyki bu cür həyat potensialı baxımından birinci yerdədir, ardınca Mars və Yupiterin Europa peyki gəlir.

"Bu kəşf həyatın mövcud ola biləcəyi yerlər haqqında düşüncələrimizi dəyişir," deyə Dimitra Atri bildirib. "Artıq yalnız Günəş işığı olan isti planetlərə baxmaqla kifayətlənməyib, suyun səthin altında mövcud olduğu və kosmik şüalara məruz qaldığı soyuq və qaranlıq yerləri də nəzərə ala bilərik. Həyat düşündüyümüzdən daha çox yerdə mövcud ola bilər."

Araşdırma yeni bir anlayışı, "Radiolizlə Yaşanabilən Zona" anlayışını təqdim edir. Ənənəvi "Qızıl Orta Zona"dan fərqli olaraq—yəni, bir ulduzun ətrafında bir planetin səthində maye halında suyun mövcud ola biləcəyi zona—bu yeni zona suyun səthin altında olduğu və kosmik şüalanma ilə enerji əldə edə biləcəyi yerlərə diqqət yetirir. Kosmik şüalar bütün kosmosda mövcud olduğu üçün, bu, kainatda həyatın mövcud ola biləcəyi yerlərin sayını artıra bilər.

Tapıntılar gələcək kosmik missiyalar üçün yeni istiqamətlər təqdim edir. Alimlər yalnız səthin üzərində həyat izlərini axtarmaqla kifayətlənməyib, həm də Mars və buzlu peyklərin yeraltı mühitlərini araşdıra biləcək alətlərdən istifadə edə bilərlər. Bu alətlər kosmik şüalanma ilə yaranan kimyəvi enerjini aşkar edə bilər.

Bu tədqiqat Yer kürəsindən kənarda həyat axtarışında həyəcanverici yeni imkanlar açır və Günəş sisteminin ən qaranlıq, ən soyuq yerlərinin belə həyat üçün uyğun şəraitə malik ola biləcəyini göstərir.