Marsın nüvəsi: Yeni tədqiqat sensasiyası

Marsın Daxili Quruluşu: NASA-nın Insight Missiyasının Kəşfləri

NASA-nın Insight missiyası Marsın daxili strukturunu öyrənmək məqsədilə 2018-ci ildən fəaliyyətə başlayıb. Missiya çərçivəsində Marsda baş verən seysmik hadisələr – maremotlar qeydə alınıb. 2022-ci ildə missiya toz fırtınalarının günəş panellərini sıradan çıxarması ilə başa çatsa da, əldə edilən məlumatlar Marsın daxili quruluşunun ilk dəfə detallı şəkildə öyrənilməsinə imkan yaradıb.

Insight-ın məlumatlarına əsasən, Marsın nüvəsinin əsasən dəmir ərintisindən ibarət olduğu və əvvəllər maye halında olduğu düşünülürdü. Lakin ABŞ və Çin alimlərinin apardığı yeni araşdırma planetin nüvəsinin bərk materialdan ibarət olduğunu təsdiqləyib. Bu nəticələr planetdə qeydə alınmış 23 zəlzələ dalğalarının təhlilinə əsaslanır. Alimlər dalğaların planetin fərqli hissələrindən keçidini izləyərək bu qənaətə gəliblər.

Mars və Yer: Oxşarlıqlar və Fərqliliklər

Marsın nüvəsinin bərk olması onun Yerə daha çox bənzədiyini göstərir. Tədqiqatçılar Marsın nüvəsinin diametrini təxminən 1200 kilometr olaraq hesablayıblar. Bu, Yerin nüvəsinin diametri ilə müqayisədə proporsional olaraq çox oxşardır. Buna baxmayaraq, iki planet arasında ciddi fərqlər mövcuddur. Mars öz maqnit sahəsini itirdiyi üçün səthi Günəş radiasiyasına qarşı müdafiəsizdir, bu da planetin həyat üçün əlverişsiz olmasına səbəb olub.

Alimlər hesab edirlər ki, Marsın maqnit sahəsinin itməsi nüvənin bərk halına keçid prosesinin çox yavaş sürətlə baş verməsi ilə əlaqədardır. Bu proses, həmçinin, planetin su ehtiyatlarının yox olması və səthinin quraq bir çölə çevrilməsi ilə nəticələnib.

Elmi Nəticələr və Müzakirələr

Bu araşdırma "Nature" jurnalında dərc olunub və Çin və ABŞ-dan olan alimlər tərəfindən aparılıb. Araşdırmanın nəticələri bəzi mütəxəssislər tərəfindən şübhə ilə qarşılanır. Məsələn, İsveçrənin Federal Politexnik Məktəbinin geofiziki Simon Stähler qeyd edir ki, məlumatlar bəzi suallar doğursa da, nəzəri olaraq əsaslıdır.

Alimlər əlavə edirlər ki, Marsın nüvəsi yalnız dəmirdən ibarət deyil, həm də oksigen kimi daha yüngül elementlər ehtiva edir. Bu, nüvənin bərk halında qalmasına imkan verir. Marsın daxili təbəqələrinin temperaturunun təxminən 1700 dərəcə olduğu hesablanır.

Marsın Gələcəyi və Həyat Ehtimalı

Marsın daxili strukturunun daha yaxşı başa düşülməsi planetin tarixi, geoloji fəaliyyəti və həyat ehtimalı ilə bağlı yeni suallar doğurur. Əgər Marsın daxili hələ də aktivdirsə, bu, planetdə həyat üçün mümkün sığınacaq yerlərinin, xüsusən də yeraltı mühitlərin mövcudluğunu göstərə bilər.

Son olaraq, alimlər Marsın mürəkkəb daxili proseslərinin öyrənilməsinin Yer və digər planetlər haqqında anlayışımızı da zənginləşdirəcəyini vurğulayırlar.