NASA-nın Parker Günəş Probu, 2024-cü ilin 24 dekabrında kosmos tarixində bir ilkə imza ataraq Günəşə indiyə qədər heç bir kosmik aparatın yaxınlaşmadığı qədər yaxınlaşdı. Probu, Günəşin xarici atmosferi olan koronaya daxil olaraq, səthindən cəmi 6.1 milyon kilometr məsafədə yerləşdi. Bu tarixi uçuş zamanı Parker Günəş Probu, saatda 690,000 kilometr sürətə çataraq insan tərəfindən yaradılmış ən sürətli obyekt rekordunu yenilədi.

NASA, bu tarixi uçuş zamanı çəkilən görüntüləri yayımlayaraq Günəşin koronası və günəş küləkləri haqqında əvvəllər görülməmiş detalları təqdim etdi. Bu görüntülər Parker Probu-nun "Wide-Field Imager for Solar Probe" (WISPR) cihazı ilə çəkilib. İndi alimlər Günəşdən yayılan günəş küləklərinin və koronanın dinamikasını daha yaxından öyrənə bilirlər.

NASA-nın Elm Missiyası Direktorluğunun rəhbəri Nicky Fox, görüntülərlə bağlı verdiyi açıqlamada, "Parker Günəş Probu bizi ən yaxın ulduzumuzun dinamik atmosferinə bir daha gətirdi. Biz bu məlumatlar vasitəsilə, kosmik hava proqnozlarını əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdıraraq astronavtlarımızın təhlükəsizliyini və Yer üzərindəki texnologiyaların qorunmasını təmin edəcəyik," deyə qeyd etdi.

Görüntülərdə Günəş atmosferindəki "heliosferik cərəyan təbəqəsi" adlı sərhəd aşkar edilib. Bu sərhəd, Günəşin maqnit sahəsinin şimaldan cənuba doğru istiqamətini dəyişdiyi yerdir. Həmçinin, görüntülər yüksək dəqiqliklə koronadan yayılan kütləvi ejeksiyaların (CMEs) toqquşmalarını göstərdi. Bu cür ejeksiyalar kosmik hava şəraitinə səbəb olur və Yer üzündəki astronavtlar, enerji şəbəkələri və rabitə peykləri üçün potensial risklər yaradır.

Johns Hopkins Tətbiqi Fizika Laboratoriyasından Angelos Vourlidas, "Bu görüntülərdə CMEs-lərin bir-birinin üzərinə yığıldığını görürük. Bu məlumatlarla CMEs-lərin birləşmə prosesini daha yaxşı başa düşməyə çalışırıq," deyə açıqlama verdi.

Parker Günəş Probu, Günəş küləklərinin necə formalaşdığına və onların Günəşin güclü cazibə qüvvəsindən necə xilas olduqlarına dair fundamental suallara cavab axtarır. Alimlər Günəşdən yayılan "yavaş günəş küləkləri"nin iki növü olduğunu müəyyən ediblər: biri "Alfvénik" adlanan və maqnit sahəsində kiçik zig-zaglı dəyişikliklər göstərən küləklərdir, digəri isə "Alfvénik olmayan" küləklərdir. Parker Probu bu günəş küləklərinin mənşəyini və xüsusiyyətlərini daha dəqiq öyrənmək üçün çoxlu yeni məlumatlar təqdim edib.

Probu-nun bu ekstremal şərtlərdə sağ qala bilməsi onun xüsusi istilik qalxanı sayəsində mümkün olub. "Thermal Protection System" (TPS) adlı bu qalxan, karbon kompozit köpüyü ilə iki karbon plitəsi arasında yerləşir. Qalxanın xarici səthi ağ keramik boya ilə örtülüb ki, bu da Günəş enerjisinin mümkün qədər çox hissəsini əks etdirərək istiliyin az miqdarda udulmasını təmin edir.

Parker Günəş Probu, 2018-ci ilin 12 avqustunda NASA tərəfindən Günəş araşdırmalarına dair yeni məlumatlar əldə etmək məqsədilə buraxılmışdır. Bu missiya, Günəş küləklərinin formalaşması və onların Yer üzərindəki texnologiyalara təsirini daha yaxşı başa düşmək üçün vacib bir addım hesab edilir.