Texasda yerləşən biotexnologiya startapı Colossal Biosciences, Yeni Zelandiyanın cənub adalarında 600 il əvvəl məhv olmuş nəhəng uçuşsuz quş növü olan moa quşunu dirçəltməyi planlaşdırır. Şirkət genetik mühəndislik vasitəsilə bu quşun ən yaxın yaşayan qohumlarının genetik materialını dəyişdirərək onu yenidən yaratmağı hədəfləyir. Bu, Colossal Biosciences-in genetik modifikasiya yolu ilə dirçəltmə layihələri siyahısına əlavə etdiyi son növdür.

Colossal Biosciences, daha əvvəl "woolly mammoth" (yunlu mamont), "dodo" və Tasmaniya pələngi kimi növləri dirçəltmə layihələri ilə diqqət çəkmişdi. Şirkət, qədim DNA, klonlama və gen-redaktə texnologiyalarından istifadə edərək "dire wolf" (qədim canavar) növünü dirçəltdiyini açıqlamışdı. Bu texnologiya vasitəsilə genetik dəyişikliklər edərək, nəsli kəsilmiş növlərin bənzərini yaratmaq mümkün olur.

Moa quşunun dirçəldilməsi layihəsi çərçivəsində Colossal Biosciences, Yeni Zelandiyanın Ngāi Tahu Araşdırma Mərkəzi ilə əməkdaşlıq edəcəyini açıqlayıb. Bu mərkəz Cənub bölgəsinin əsas Maori qəbiləsi olan Ngāi Tahu-nun dəstəklənməsi məqsədilə yaradılıb. Layihə ilk növbədə nəhəng moa quşunun genetik quruluşunu anlamaq üçün onun qədim DNA-sını bərpa etməyi və analiz etməyi nəzərdə tutur.

Şirkət rəhbəri Ben Lamm, bu layihənin yalnız nəhəng moa quşunu dirçəltmək deyil, həm də təbiət qoruma sahəsində yeni biliklər əldə etmək üçün mühüm bir addım olduğunu vurğulayıb. Araşdırmaların, həmçinin iqlim dəyişikliyi və insan fəaliyyətinin biomüxtəliflik itkisindəki rolunu anlamağa kömək edəcəyini bildirib.

Colossal Biosciences, Yeni Zelandiyada ekoloji bərpa layihələri həyata keçirməyi və mövcud yerli növlərin dəstəklənməsi üçün işlər görməyi planlaşdırır. Şirkət, bu layihənin bir hissəsi olaraq potensial moa yaşayış yerlərinin bərpasına diqqət yetirəcəyini açıqlayıb.

Bununla belə, bir çox elm adamı nəsli kəsilmiş növlərin dirçəldilməsinin tam mümkün olmadığını, yalnız genetik modifikasiya edilmiş hibrid növlərin yaradılacağını iddia edir. Colossal Biosciences-in tədqiqatlarının genetik mühəndislik sahəsini inkişaf etdirdiyini qəbul etsələr də, mövcud növlərin və ekosistemlərin qorunması üçün təcili tədbirlərin vacibliyini vurğulayırlar.

Harvard Universitetindən Scott Edwards, nəhəng moa quşunun dirçəldilməsi layihəsinin texniki baxımdan çətin olduğunu və etik narahatlıqlar doğurduğunu qeyd edib. Bununla belə, bu cür layihələrin insanlığa itirdiklərimizi anlamaq baxımından mühüm təsir göstərə biləcəyini bildirib.