Norveçin Aker adlı sənaye investisiya şirkəti Arktikada süni intellekt (Sİ) fabriki qurmaq planlarını açıqlayıb. Bu addım, enerji tələb edən məlumat mərkəzləri üçün bol yaşıl enerji və təbii soyutma imkanları olan uzaq şimal bölgələrinə marağın artdığı bir dövrə təsadüf edir. Fabrik Norveçin Narvik sahil şəhərində tikiləcək və bu şəhər Arktik Dairəsinin 220 km daxilində yerləşir.

Aker-in prezidenti və baş icraçı direktoru Öyvind Eriksen bildirib ki, ərazi artıq 230 MVt enerji ehtiyatına malikdir və tikinti işlərinə başlamaq üçün hazırdır. O, layihə ilə bağlı potensial texnologiya şirkətləri və tərəfdaşlarla müzakirələrin davam etdiyini də qeyd edib. Lakin Eriksen fabrikin dəqiq məqsədinə dair məhdud məlumat verərək, onun "sənaye inkişafı, iş yerlərinin yaradılması və ixrac gəlirləri üçün katalizator rolunu oynayacağını" bildirib.

"Süni intellekt və məlumat mərkəzləri qlobal biznes üçün təməl rol oynamağa başlayır və Şimali Norveç bu sahədə unikal imkanlara malikdir," deyə Eriksen vurğulayıb. O, bölgənin bol və sərfəli hidroenerji, təmiz enerji mənbələri və sərmayələri cəlb etmək üçün uyğun şərtlər təklif etdiyini bildirib.

Aker şirkəti, Norveç milyarderi Kjell Inge Rokkenin əksər paya sahib olduğu bir şirkət olaraq, artıq bir sıra Sİ və proqram təminatı sahələrinə investisiyalar edib. Bunlar arasında Bitcoin investisiya şirkəti Seetee və sənaye məlumat şirkəti Cognite də var. Eriksen Narvikdəki Sİ fabrikin "yeni dəyər zəncirinə erkən daxil olmaq üçün bir fürsət" yaradacağını bildirib.

Şimal regionuna texnologiya axını

Nordik bölgəsi son illərdə Sİ məlumat infrastrukturunun qlobal mərkəzinə çevrilir. Ötən il Google Finlandiyanın cənubundakı Hamina kampusuna əlavə olaraq 1 milyard avro sərmayə yatırıb və bu, həmin mərkəzin yeddinci genişləndirilməsi olub. Məlumat mərkəzinin təkmilləşdirilməsi artan Sİ hesablama tələbatını qarşılamaq və bölgənin geniş bərpa olunan enerji ehtiyatlarından istifadə etmək məqsədi daşıyır.

Bundan başqa, Amsterdamda yerləşən Nebius şirkəti ötən ilin oktyabrında İsveçin Mäntsälä şəhərindəki mərkəzində GPU tutumunu üç dəfə artıracağını açıqlayıb. Məqsəd 60,000 GPU ilə Sİ tətbiqlərini dəstəkləməkdir.

Microsoft da İsveçdəki üç məlumat mərkəzində Sİ və bulud tutumunu artırmaq üçün 3.2 milyard dollar (2.7 milyard avro) sərmayə yatırıb. Şirkət həmçinin Finlandiyada "enerji-öncə" strategiyası çərçivəsində onlarla yeni obyektin inkişaf etdirilməsi üzərində işləyir. Bu strategiya həm böyük Sİ hesablama tələblərini ödəməyi, həm də karbon mənfi hədəflərinə çatmağı hədəfləyir.

Böyük texnologiya şirkətlərindən əlavə, Nordik bölgəsi yerli Sİ oyunçularını da inkişaf etdirir. Məsələn, Finlandiyanın Silo AI şirkəti ötən ilin oktyabrında çip istehsalçısı AMD tərəfindən 665 milyon dollara (571 milyon avro) satın alınıb.

Aker şirkətinin də bu tendensiyaya qoşulması ilə, bölgənin uzaq şimal sərhədləri Avropanın növbəti texnologiya yarışının mərkəzinə çevrilə bilər.