Novosibirskdəki alimlər Samanyolu qalaktikasında ən isti ekzoplanet olaraq tanınan KELT-9 b-nin atmosferinin 3D modelini hazırlayıblar. Bu planetin atmosferində temperatur 4 min dərəcəyə çatır. Alimlər bildirirlər ki, belə modellər kosmik cisimlərin kainatda necə yarandığını anlamaq üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır.

Araşdırmaya əsasən, KELT-9 b öz ulduzuna Yerdən Günəşə olan məsafədən 30 dəfə daha yaxındır. Alimlərin diqqətini bu planetin unikal xüsusiyyətləri cəlb edir, çünki Günəş sistemində buna bənzər obyektlər yoxdur. Bu cür kosmik cisimlərin necə formalaşdığı ilə bağlı iki əsas hipoteza mövcuddur. Birinci hipotezə görə, planet ulduz yaranması zamanı qaz-toz buludlarından formalaşır. Lakin modelləşdirmə nəticələri göstərir ki, ulduzun böyük kütləsi bu prosesə mane ola bilər. İkinci hipotez isə planetlərin müxtəlif yerlərdə yaranıb sonradan müəyyən şərtlər nəticəsində ulduzlara yaxınlaşdığını irəli sürür.

Alimlər ilk olaraq planetin atmosferinin belə yüksək temperaturda necə istiləşdiyini anlamırdılar. Aparılan modelləşdirmə nəticəsində, atmosferdəki atomların ionlaşması və həyəcanlanması (VUV-ultrabənövşəyi şüaların təsiri ilə) prosesləri araşdırılıb. Yumşaq VUV-şüalanma ilə atomların foton-ionlaşması prosesinin atmosferin əlavə istiləşmə kanalı yaratdığı müəyyən edilib. Bu barədə Sibir Lazer Fizikası İnstitutunun əməkdaşı Stanislav Şaripov açıqlama verib.

Planetin ulduza yaxın yerləşməsi səbəbindən onun atmosferi çox genişlənib və planet radiusunu üç dəfə aşaraq 300 min kilometrə çatıb. Teleskop müşahidələri vasitəsilə atmosferin tərkibi və radiusu təxmini müəyyən edilib. Daha dəqiq məlumatlar əldə etmək üçün alimlər sayısal modelləşdirmə üsulundan istifadə edərək temperaturu və komponent tərkibini müəyyənləşdiriblər.

Alimlərin fikrincə, atmosferin istiləşmə mexanizmi KELT-9 b kimi bir çox ekzoplanetdə mövcuddur, lakin bu cür obyektlər hələ tam öyrənilməyib. Novosibirskdə təklif edilən yeni multidissiplinar yanaşma, teleskop müşahidələrindən əldə edilən məlumatları dəqiqləşdirməyə və kosmik obyektlər haqqında daha çox öyrənməyə imkan verir.