Giriş

Tədqiqatçılar süni intellekt (AI) alətindən istifadə edərək açıq giriş jurnallarını qiymətləndirib və 1000-dən çox şübhəli nəşri aşkar ediblər. Bu alət, nəşrlərin keyfiyyət standartlarını pozduğunu göstərən əlamətləri analiz etməklə, elmi cəmiyyət üçün mühüm rol oynaya bilər.

Arxa Plan

27 avqust 2025-ci ildə "Science Advances" jurnalında yayımlanan araşdırma, "şübhəli açıq giriş jurnalları"nı müəyyən etmək üçün AI texnologiyasından necə istifadə edildiyini təsvir edir. Bu jurnallar, adətən, məqalə dərc etmək üçün ödəniş alır, lakin ciddi ekspert rəyi və keyfiyyət yoxlamaları aparmır. Alət 15000 jurnal arasında analiz apararaq 1437 jurnalın şübhəli olduğunu müəyyən edib.

Əsas Faktlar

Süni intellekt aləti jurnal veb-saytlarını və nəşr olunan məqalələri geniş şəkildə analiz edir. Əsas göstəricilər arasında qısa dərc müddətləri, yüksək öz-sitat nisbətləri və redaksiya heyətinin tanınmış elmi institutlarla əlaqələri yoxlanılır. Alət həmçinin lisenziyalar və ödənişlər barədə şəffaflığı qiymətləndirir. Araşdırmada, alət 12869 nəşri düzgün və 2536 nəşri keyfiyyətsiz olaraq tanımlamaq üçün təlimləndirilib.

Dəstəkçi Detallar

DOAJ (Açıq Giriş Jurnalların Kataloqu) tərəfindən təyin olunan keyfiyyət standartları süni intellekt modelini təlimləndirmək üçün istifadə edilib. DOAJ-ın keyfiyyət üzrə rəhbəri Cenyu Shen qeyd edir ki, şübhəli jurnalların sayı artır və onların taktikaları daha mürəkkəb hala gəlir. 2024-cü ildə DOAJ 473 jurnal araşdırıb, bu isə 2021-ci illə müqayisədə 40% artım deməkdir.

Nəticə

Araşdırma göstərir ki, süni intellekt aləti keyfiyyətsiz jurnalların müəyyən edilməsində əhəmiyyətli rol oynaya bilər, lakin insan ekspertlərin iştirakı hələ də vacibdir. Alət, nəşrlərin tam qiymətləndirilməsini əvəz edə bilməz, lakin elmi cəmiyyəti məlumatlandırmaq üçün güclü bir vasitədir.