Astrofiziklər hesab edirlər ki, qalaktikamızın mərkəzində gizlənən qaranlıq cırtdan ulduzlar kainatın ən sirli fenomenlərindən biri olan qaranlıq materiyanın təbiətini anlamağa kömək edə bilər. Yeni tədqiqatlara əsasən, Süd Yolu qalaktikasının mərkəzində enerjisini nüvəsindəki qaranlıq materiya hissəciklərinin məhvi nəticəsində alan yeni tip ulduzlar mövcuddur. Bu obyektlər 'qaranlıq cırtdanlar' adlandırılır və onların sonsuz müddət ərzində mövcud ola biləcəyi ehtimal olunur.

Qaranlıq cırtdanlar çox zəif işıq saçsalar da, James Webb kosmik teleskopu vasitəsilə müşahidə edilə bilərlər. Bu obyektlərin kəşfi alimlərə qaranlıq materiyanın təbiətini müəyyənləşdirməkdə kömək edə bilər. Hal-hazırda kainatın kütləsinin 85%-ni görünməz qaranlıq materiyanın təşkil etdiyi qəbul olunur. Bu materiya adi materiya ilə yalnız qravitasiya yolu ilə qarşılıqlı əlaqədə olur. Lakin onun nə işıq saçdığı, nə də işığı udduğu üçün nədən ibarət olduğu hələ də məlum deyil. Buna baxmayaraq, qaranlıq materiyanın qalaktikaların və kainatın irimiqyaslı strukturlarının formalaşmasında mühüm rol oynadığı düşünülür.

Tədqiqat müəllifləri hesab edirlər ki, qaranlıq materiyanın təbiətini anlamaqda qaranlıq cırtdanlar əhəmiyyətli rol oynaya bilər. Güman olunur ki, bu obyektlər Süd Yolunun mərkəzində - qaranlıq materiyanın çox olduğu bölgədə yerləşirlər. Alimlərin fikrincə, qaranlıq cırtdanlar nüvəsində qaranlıq materiya toplanan qəhvəyi cırtdanlardır. Bu obyektlər, qaranlıq materiya hissəciklərinin məhv olması nəticəsində enerji alır və faktiki olaraq sonsuz müddət ərzində mövcud ola bilərlər.

Qəhvəyi cırtdanlar qaz nəhəngi sinfinə aid ən böyük planetlərdən böyük, lakin ən kiçik ulduzlardan daha yüngül olan subulduz obyektlərdir. Onların kütləsi termonüvə sintezini başlatmağa kifayət qədər böyük deyil. Buna görə də, onlar nüvələrində enerji hasil edə bilmirlər və adi ulduzlar kimi güclü şüalanma yaratmırlar. Bu səbəbdən qəhvəyi cırtdanlar zəif işıqlanan və soyuq obyektlər hesab olunurlar. Tədqiqatçılar bildirirlər ki, əgər bəzi qəhvəyi cırtdanlar Süd Yolunun mərkəzindəki kimi qaranlıq materiyanın yüksək sıxlıqlı bölgəsində yerləşirsə, onlar qaranlıq cırtdanlara çevrilə bilərlər.

Astrofiziklərin fikrincə, əgər qaranlıq materiya hipotetik 'vimp' hissəciklərindən (zəif qarşılıqlı təsirə malik kütləvi hissəciklər) ibarətdirsə, bu hissəciklər qaranlıq cırtdanların nüvəsində toplanmağa başlayırlar. Vimplər əks hissəciklərə malik olduqları üçün toqquşaraq məhv olur və bu zaman ayrılan enerji qaranlıq cırtdanları qidalandırır. Bu səbəbdən qaranlıq cırtdanlar qəhvəyi cırtdanlardan əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir və onları James Webb kosmik teleskopu vasitəsilə müşahidə etmək mümkündür.

Alimlər hesab edirlər ki, qaranlıq cırtdanların kütləsi təxminən Günəşin kütləsinin 8%-ni təşkil edir və onlar işıq saçırlar. Hətta bu işığın bəzi qırmızı cırtdan ulduzlardan daha parlaq ola biləcəyi ehtimal olunur. Qaranlıq cırtdanı aşkar etmək üçün litium-7 izotopunun mövcudluğuna dair əlamətləri axtarmaq lazımdır. Bu izotop adi ulduzlarda tez yanır, lakin qəhvəyi cırtdanlarda qalır. Bu səbəbdən o, qaranlıq cırtdanların daxilində də qalmalıdır. Alimlərin fikrincə, əgər qırmızı cırtdana bənzəyən, lakin tərkibində litium-7 olan bir obyekt aşkar edilərsə, bu, qaranlıq cırtdan ola bilər. Bu isə qaranlıq materiyanın ilk birbaşa müşahidəsi olardı.

Bununla belə, əgər qaranlıq materiya vimp deyil, daha yüngül hissəciklərdən ibarətdirsə, bu zaman onun qəhvəyi cırtdanların daxilində toplanması müşahidə edilə bilməz. Alimlər bildirirlər ki, qaranlıq cırtdanlara dair müşahidələr qaranlıq materiyanın tam olaraq vimp hissəciklərindən ibarət olduğunu sübut etməsə də, onun ya bu hissəciklərdən, ya da onlara bənzər digər ağır hissəciklərdən ibarət olduğunu göstərə bilər.