Süni intellekt elmi araşdırmalara maliyyə dəstəyi verir

Arxa plan

Mart ayında Edinburq Universitetinin üzvi kimya üzrə mütəxəssisi Joanna Sadler qeyri-adi bir elektron məktub aldı. Məktubda onun araşdırmalarını inkişaf etdirmək üçün 35000 funt sterlinq məbləğində şərtsiz maliyyə dəstəyi təklif edilirdi. Bu təklif, İmperial Kolleci Londonun süni intellekt alətindən istifadə edərək kommersiyalaşdırılmaya yaxın olan iqlimlə əlaqəli araşdırmaları müəyyən edən proqramından gəlmişdi.

Sadler, bakteriyaların birdəfəlik istifadə olunan bıçaq-qaşıqları sənaye həlledicisi olan aseton kimi faydalı materiallara çevirmək üzərində çalışırdı. Əvvəlcə Sadler məktubun mənbəyini şübhə ilə qarşılasa da, İmperialın Climate Solutions Catalyst (CSC) komanda üzvləri ilə görüşdən sonra onun etibarlı olduğunu başa düşdü və təklifi qəbul etməyə qərar verdi.

Əsas faktlar

CSC proqramı 2024-cü ildə iqlim fondundan alınan 1.6 milyon funt sterlinq bağışla başladıldı. Süni intellekt aləti İmperial Kollecinin tədqiqatçısı César Quilodrán Casas tərəfindən hazırlanmışdı. Alət, 2010-cu ildən bəri Böyük Britaniya alimlərinin dərc etdiyi 10000 abstraktı analiz edərək kommersiya potensialı olan araşdırmaları müəyyənləşdirdi. Bu proses nəticəsində 160 uyğun məqalə seçildi, daha sonra ekspertlər və qeyri-ekspertlərdən ibarət panel tərəfindən siyahı 50-yə endirildi. Nəticədə, Sadler və daha iki tədqiqatçıya qrantlar təqdim edildi.

Dəstək detalları

CSC-nin elm və innovasiya üzrə məsul şəxsi Christopher Waite bildirir ki, maliyyə dəstəyi akademik qrantların əhatə etmədiyi sahələrdə istifadə edilə bilər, məsələn, sənaye tərəfdaşları ilə əməkdaşlıq və ya bazar araşdırması üçün məsləhətçi işə götürmək. İmperial Kolleci, qrant alan tədqiqatçıların işlərindən patent və ya səhmlər tələb etməyəcək. Məqsəd, dərhal kommersiyalaşdırma deyil, gizli qalan elmi yeniliklərin üzə çıxarılmasına kömək etməkdir.

Tənqid və perspektivlər

Bəzi mütəxəssislər süni intellektin bərabərlik yaratma potensialını vurğulayır. Məsələn, Northwestern Universitetindən Dashun Wang bildirir ki, süni intellekt elmi araşdırmalarda cins və digər sosial faktorlarla bağlı mövcud qərəzlərin qarşısını ala bilər. Digər tərəfdən, Ramana Nanda kimi iqtisadçılar süni intellektin yalnız keçmişdə uğurlu olmuş layihələri təkrarlamaqla yenilik potensialını məhdudlaşdıra biləcəyini qeyd edir.

Nəticə

Hələ ki, süni intellektin elmi maliyyələşdirmədə tam təsiri naməlumdur. İmperial Kollecinin tədqiqatçısı César Quilodrán Casas süni intellektin insan qərarlarını tam əvəz edə bilməyəcəyini vurğulayır. “Bu, əsasən böyük sürətləndiricidir,” deyə o bildirir.