Süni intellekt qasırğa proqnozlarında yeni dövr açır

Melissa qasırğası keçən həftə sonu sürətlə kateqoriya-5 gücünə çataraq, Karib hövzəsindəki adalar üçün böyük təhlükə yaratdı. Ancaq bu dəfə fərqli bir şey baş verdi: Google DeepMind tərəfindən hazırlanmış süni intellekt modeli, qasırğanın gücünü və trayektoriyasını dəqiqliklə proqnozlaşdırdı. ABŞ Milli Qasırğa Mərkəzi (NHC) bu modeli ilk dəfə olaraq real vaxtda istifadə edib və Melissa kimi fəlakətli qasırğaların inkişafını izləyib.

Yeni proqnoz modeli necə işləyir?

DeepMind-in mütəxəssisləri modeli iki əsas məlumat bazası ilə təlimləndiriblər: qlobal hava müşahidələrinin geniş məlumat bazası və son 45 il ərzində meydana gəlmiş 5000-dən çox siklonu əhatə edən daha kiçik məlumat bazası. İkinci məlumat bazası, xüsusilə siklonlara aid olduğu üçün, DeepMind modelinin digər süni intellekt proqnoz modellərindən daha dəqiq nəticələr verməsində mühüm rol oynayıb. Alimlər uzun müddətdir ki, qasırğaların gücünü proqnozlaşdırmaqda çətinlik çəkirdilər, lakin bu yeni model bu problemi həll etməyə yaxın görünür.

Qasırğanın gücünü əvvəlcədən görmək

Melissa qasırğası hələ güclənmədən, 21 oktyabr tarixində model 50–60% ehtimal ilə onun kateqoriya-5 gücünə çatacağını proqnozlaşdırmışdı. Sadəcə iki gün sonra, 23 oktyabrda, bu ehtimal 80%-dən yuxarı yüksəldi. ABŞ Milli Qasırğa Mərkəzi həmin gün proqnozlarını yayımlayarkən, DeepMind modelinin məlumatlarına əsaslanaraq Melissa-nın kateqoriya-5 gücünə çata biləcəyini bildirdi.

Ekspert rəyləri

Modelin sürətli uğuru mütəxəssisləri heyrətləndirib. NHC-nin keçmiş atmosfer alimlərindən olan Ceyms Franklin, modelin nəticələrinin bu qədər sürətli və dəqiq olduğunu görmədiyini bildirir. Mayami Universitetinin qasırğa tədqiqatçısı Brayan MakNoldi isə DeepMind modelinin ən qabaqcıl proqnoz modelləri arasında olduğunu vurğulayır: 'Bu, həqiqətən təsiredicidir'.

İnsan həyatı üçün təsiri

Texnologiya yalnız atmosfer alimləri üçün deyil, həm də qasırğadan təsirlənən insanların həyatını xilas etmək üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Melissa qasırğası Yamaykada 75 santimetrə qədər yağış gətirəcəkdi ki, bu da ciddi daşqınlara səbəb ola bilərdi. Süni intellekt vasitəsilə erkən xəbərdarlıqlar sayəsində insanların təhlükəsiz yerlərə köçürülməsi mümkün olub.

Gələcəyə ümid

DeepMind-in hava proqnozu modeli bu ilin iyun ayında Atlantik qasırğa mövsümünün başlanğıcında istifadəyə verilib. İlin əvvəlindən indiyədək formalaşan 13 adlandırılmış fırtına üçün modelin həm trayektoriya, həm də güc proqnozları ümumilikdə uğurlu olub. Bu texnologiya ilə qlobal fəlakətlərin qarşısını almaq hədəflənir.

Xəbərdarlıqlar

Bununla belə, DeepMind komandası bir modelin yalnız bir qasırğa üzərindəki nəticələri ilə qiymətləndirilməməsi lazım olduğunu vurğulayır. İstər qasırğalar, istərsə də digər təbii fəlakətlər proqnozlaşdırılarkən tam dəqiqlik əldə etmək üçün daha çox təkmilləşdirilmə işləri davam etdirilməlidir.

Texnologiyanın insan həyatını xilas etmədə necə mühüm bir rol oynaya biləcəyini Melissa qasırğası bir daha sübut etdi. DeepMind-in proqnoz modeli gələcəkdə daha çox həyatları xilas edə biləcək və iqlim dəyişikliyi dövründə daha etibarlı qərarlar qəbul etməyə imkan yaradacaq.