Generativ Süni İntellektin Ekoloji Təsirləri

Generativ süni intellekt (genAI) texnologiyası, 2022-ci ilin sonlarında OpenAI-nin ChatGPT alətinin geniş yayılması ilə diqqət mərkəzinə çevrildi. Bu texnologiyanın inkişafı, çox böyük miqdarda hesablama resursları tələb edir ki, bu da ciddi ekoloji problemlərə yol açır. Böyük dil modellərinin (LLM) təlimi və istifadəsi üçün tələb olunan enerji istehlakı, karbon emissiyalarını artırır. Eyni zamanda, bu modellərin yerləşdirildiyi məlumat mərkəzləri, soyutma üçün çoxlu miqdarda su istifadə edir ki, bu da yerli su ehtiyatlarına və ekosistemlərə təsir göstərir.

Enerji İstehlakı və Karbon Emissiyası

Generativ süni intellekt platformalarının enerji istifadəsi olduqca yüksəkdir. Məsələn, bir genAI sorğusu təxminən 3 vat-saat elektrik enerjisi istehlak edir. Müqayisə üçün, adi bir soyuducu gündə təxminən 1-2 kilovat-saat enerji istifadə edir. Bu, bir soyuducunun bir günlük enerji istehlakının təxminən 500 genAI sorğusuna bərabər olduğunu göstərir. OpenAI-nin CEO-su Sam Altman, ChatGPT ilə istifadəçilərin hətta sadə ifadələrdə “lütfən” və “təşəkkür edirəm” deməsinin milyonlarla dollar enerji xərclərinə səbəb olduğunu etiraf edib.

Şirkətlərin Ekoloji Problemlərə Reaksiyası

Meta-nın CEO-su Mark Zuckerberg, süni intellekt məhsullarının inkişafı üçün yüz milyardlarla dollar sərmayə qoyaraq böyük məlumat mərkəzlərinin tikintisini planlaşdırır. Bu mərkəzlərdən biri olan Prometheus, Manhetten boyda olacaq və gələn il fəaliyyətə başlayacaq. Digər mərkəz, Hyperion, gələcəkdə 5 gigavat hesablama gücünə çatacaq.

Mistral AI kimi bəzi şirkətlər isə ətraf mühitə təsiri azaltmaq üçün araşdırmalar aparır. Şirkətin vitse-prezidenti Audrey Herblin-Stoop, kiçik modellərin seçilməsinin ekoloji təsirləri azaltmaqda mühüm rol oynadığını bildirir. Google isə AI məlumat mərkəzlərində enerji istifadəsini məhdudlaşdırmaq üçün tədbirlər görür.

İstifadəçilərin Rolunu Azaltmaq

AI texnologiyasından istifadənin məhdudlaşdırılması da ekoloji təsirləri azaltmağa kömək edə bilər. Dr. Sasha Luccioni, istifadəçilərin hər kiçik məsələ üçün AI alətlərinə müraciət etməməsini tövsiyə edir. Məsələn, sadə reseptlər üçün kitab və ya internet mənbələrindən istifadə edilə bilər.

Süni İntellektin Ekoloji Problemlərə Çözümü

Süni intellekt həm də ekoloji problemlərin həllində mühüm rol oynaya bilər. AI texnologiyası, resursların istifadəsini optimallaşdırmaq, enerji paylanmasını təkmilləşdirmək və iqlim dəyişikliyinin təsirlərini proqnozlaşdırmaqda istifadə olunur. Dr. Luccioni qeyd edir ki, bu modellər adətən daha kiçik və lokal olaraq işləyən sistemlərdir, buna görə də onların ekoloji təsiri genAI modellərindən daha azdır.

Ancaq hazırda genAI-ya olan yüksək tələbat, resurs istehlakını artırır və texnologiyanın səmərəlilik artımını balansdan çıxarır. Bu problemlərin həlli üçün daha dərin və mənalı həllər tapılması vacibdir.