Süni Məlumatın Tibb Araşdırmalarına Təsiri

Süni intellektin (SI) tibb sahəsində tətbiqi ilə bağlı inqilab geniş müzakirə olunsa da, bu prosesin bir hissəsi olan süni məlumatların istifadəsi nisbətən az diqqət çəkir. Süni məlumatlar real dünyadan toplanmayan və matematik modellər vasitəsilə yaradılan məlumatlar kimi təsvir edilir. Bu məlumatlar tibb araşdırmalarında yeni hipotezlərin qurulması, ilkin testlər aparılması və eksperimentlərin nəticələrini əvvəlcədən görmək üçün istifadə edilir.

Süni Məlumatın Faydaları və Əsas Tətbiqləri

Süni məlumatlar xüsusilə aşağı və orta gəlirli ölkələrdə, real məlumatların toplanmasının çətin olduğu yerlərdə araşdırmaları gücləndirə bilər. Məlumatların paylaşılması daha asan olur, çünki iştirakçıların şəxsiyyətlərinin müəyyən edilməsi riski azalır. Klinik tətbiqlərdə, süni məlumatlar SI modellərini radioloqlara dəstək olmaq üçün istifadə edilir. Bu modellər xəstələrin rentgen görüntülərini analiz edərək qərar vermə prosesini sürətləndirə və daha dəqiq edə bilər.

Etik Problemlər və Risklər

Son dövrlərdə bəzi universitetlər süni məlumatların istifadəsini etik baxımdan azad edir, çünki bu məlumatların insan məlumatlarından törədilməsi etik nəzərdən keçirmə tələb etmədiyi düşünülür. Lakin bu yanaşma iki əsas problemi gündəmə gətirir. Birincisi, süni məlumatların real insan məlumatlarına əsaslandığı hallarda, iştirakçıların şəxsiyyətlərinin müəyyən edilməsi riski mövcuddur. İkincisi, süni məlumatların SI modelləri tərəfindən istifadə olunmasının doğruluğu və nəticələrinin doğrulanması üçün standartların olmaması problem yaradır.

Doğrulama Zərurəti

SI modellərindən alınan nəticələrin doğruluğu üçün müstəqil araşdırmaçılar tərəfindən təsdiq edilməsi vacibdir. Dünya Səhiyyə Təşkilatından Zisis Kozlakidis qeyd edir ki, süni məlumatların yaradılma prosesinin detallarının paylaşılması və doğrulama metodlarının təklif olunması bu sahədə irəliləyişə səbəb ola bilər. BMJ-də yayımlanan bir araşdırmada bioinformatika mütəxəssisi Randi Foraker süni məlumatlar üçün yeni hesabat standartlarının tətbiqini tövsiyə edir.

Nəticə

Süni məlumatların tibb araşdırmalarına verdiyi töhfələr göz qabağındadır. Lakin risklərin idarə olunması və nəticələrin doğruluğunun təmin edilməsi vacibdir. Kompüterlərin təqdim etdiyi nəticələrə kor-koranə inanılmamalıdır. Süni məlumatların güclü tərəfləri ilə yanaşı, ehtiyatlı yanaşma tələb olunur.