Google DeepMind və Google Research komandaları yeni süni intellekt əsaslı hava proqnozlaşdırma modeli təqdim edərək tropik siklonların proqnozlaşdırılmasında əhəmiyyətli irəliləyişlərə nail olublar. Tropik siklonlar — digər adları ilə qasırğalar və tayfunlar — isti okean sularının üzərində formalaşır və həyatları təhlükəyə ataraq, cəmiyyətlərə böyük iqtisadi zərər vururlar. Son 50 ildə bu fəlakətlər dünya miqyasında 1,4 trilyon dollar iqtisadi itkiyə səbəb olub.

Google DeepMind bu gün "Weather Lab" adlı interaktiv platformanı istifadəyə verib. Bu platformada eksperimental tropik siklon proqnozlaşdırma modeli təqdim olunur. Model, stokastik neyron şəbəkələri əsasında işləyir və siklonların formalaşması, trayektoriyası, intensivliyi, ölçüsü və forması barədə 15 gün öncədən 50 mümkün ssenarini proqnozlaşdırır.

Google DeepMind-in təqdim etdiyi yeni modelin testləri göstərir ki, onun proqnozları mövcud fizika əsaslı modellərlə müqayisədə daha dəqiqdir. Model, ABŞ Milli Qasırğa Mərkəzi (NHC) ilə əməkdaşlıq çərçivəsində elmi təsdiqlənmişdir. NHC mütəxəssisləri artıq eksperimental süni intellekt modellərinin canlı proqnozlarını digər fizika əsaslı modellərlə birlikdə istifadə edirlər. Bu məlumatların daha erkən və dəqiq xəbərdarlıqlar verməyə kömək edəcəyi gözlənilir.

"Weather Lab" platforması həm canlı, həm də tarixi siklon proqnozlarını təqdim edir. Bu proqnozlar Avropa Orta Mühddətli Hava Proqnozları Mərkəzinin (ECMWF) fizika əsaslı modelləri ilə yanaşı göstərilir. Platforma iki illik tarixi proqnoz məlumatlarını da təqdim edir ki, ekspertlər və tədqiqatçılar bu məlumatları yükləyərək analiz edə bilsinlər.

Yeni süni intellekt modeli, həm siklonların trayektoriyası, həm də intensivliyi üzrə yüksək dəqiqlik göstəricilərinə malikdir. Model, yer səthinin hava şəraitini əks etdirən milyonlarla müşahidədən ibarət geniş məlumat bazası ilə yanaşı, son 45 ildə müşahidə edilmiş 5000 siklonun trayektoriyası, intensivliyi, ölçüsü və külək radiusları ilə bağlı məlumatlar üzərində təlim keçmişdir. Bu yanaşma, modelin proqnozlaşdırma qabiliyyətini əhəmiyyətli dərəcədə artırır.

Modelin sınaqları göstərir ki, onun 5 günlük siklon trayektoriyası proqnozu, ECMWF-in aparıcı fizika əsaslı modeli olan ENS-in proqnozlarından, orta hesabla, 140 km daha dəqiqdir. Bu, ENS-in 3,5 günlük proqnozlarının dəqiqliyinə bərabərdir və 1,5 günlük irəliləyiş deməkdir.

Bundan əlavə, model siklonların intensivliyini proqnozlaşdırmaqda da ABŞ Milli Okean və Atmosfer İdarəsinin (NOAA) HAFS modelindən üstün olmuşdur. Modelin ölçü və külək radiusları ilə bağlı proqnozları isə fizika əsaslı modellərlə müqayisə edilə biləcək səviyyədədir.

Google DeepMind, NHC ilə yanaşı, Kolorado Dövlət Universitetinin CIRA təşkilatı, Böyük Britaniya Meteorologiya Ofisi, Tokio Universiteti və Yaponiyanın Weathernews Inc. kimi qurumlarla əməkdaşlıq edir. CIRA-nın tədqiqatçısı Dr. Kate Musgrave, modelin nəticələrini yüksək qiymətləndirərək, onun "ən yaxşı əməliyyat modelləri ilə müqayisədə trayektoriya və intensivlik üzrə daha yaxşı göstəricilərə malik olduğunu" vurğulayıb.

"Weather Lab" platforması ilə Google DeepMind süni intellekt texnologiyasını məsuliyyətli şəkildə paylaşaraq, hava agentliklərindən və fövqəladə xidmət mütəxəssislərindən rəy toplamağa davam edəcək. Bu rəy, texnologiyanın rəsmi proqnozları təkmilləşdirmək və həyatları xilas etmək üçün necə istifadə oluna biləcəyini daha yaxşı başa düşməyə kömək edəcəkdir.