ASASSN-24fw Ulduzunun Şəfəqlənməsinin Sirri

2024-2025-ci illərdə ASASSN-24fw adlı uzaq ulduz 97% zəifləyərək astronomları çaşdırdı. Bu ulduz, Yer kürəsindən təxminən 3000 işıq ili uzaqlıqda yerləşir və səkkiz ay ərzində demək olar ki, tamamilə yox oldu, sonra isə yenidən normal parlaqlığına qayıtdı. Bu dramatik dəyişiklik, alimləri onun arxasında duran səbəbləri araşdırmağa vadar etdi.

Hadisənin Təfərrüatları

Ulduzun işıq rənginin zəifləmə dövründə dəyişməməsi alimlər üçün mühüm ipucu oldu. Bu, ulduzun fiziki olaraq dəyişmədiyini, lakin görünüşünün toz diski ilə bloklandığını göstərirdi. Ohio Dövlət Universitetindən Raquel Forés-Toribio tərəfindən aparılan araşdırmalar nəticəsində məlum oldu ki, ASASSN-24fw ulduzunun ətrafında 1.3 astronomik vahid (AU) genişliyində toz diski mövcuddur. Bu diskdəki toz hissəcikləri karbon və ya su buzundan ibarətdir.

Əlavə Ulduz Sistemi

Alimlər, ASASSN-24fw ulduzunun tək olmadığını, daha kiçik və soyuq bir yoldaş ulduzun yanında olduğunu təxmin edirlər. Bu ikili sistemdəki ikinci ulduz, toz diskinin dinamikasını dəyişdirərək zəifləməyə səbəb ola bilər. Bu ulduz sistemindəki tozun hərəkəti, astronomların müşahidə etdiyi nadir zəifləmə hadisəsini izah edir.

Nadirlik və Gələcək Proqnoz

Bu fenomen çox nadir hesab olunur. Ohio Dövlət Universitetinin professoru Chris Kochanek, hadisəni "bir milyonda bir" olaraq təsvir edir. ASASSN-24fw sistemindəki belə bir tutulma hadisəsinin təxminən hər 43.8 ildə bir dəfə baş verdiyi hesablanıb. Növbəti tutulma 2068-ci ildə gözlənilir.

Kainatın Sürprizləri

Astronom Krzysztof Stanek qeyd edir ki, bu cür hadisələr alimlərə ulduzların və planetar sistemlərin formalaşmasını daha yaxşı başa düşməyə kömək edir. Hər bir qeyri-adi hadisə, kainatın hələ də sonsuz sirrlərlə dolu olduğunu göstərir.

ASAS-SN Teleskop Şəbəkəsi

Bu ulduz, ASAS-SN (Supernovaların Avtomatik Tədqiqi Şəbəkəsi) adlı teleskop şəbəkəsi tərəfindən kəşf edilib. Bu şəbəkə 10 ildən çoxdur ki, gecə səmasını davamlı olaraq izləyir və 14 milyon şəkil toplayıb. ASASSN-24fw ulduzunun zəifləməsi, bu şəbəkənin elm dünyasına verdiyi töhfənin bir nümunəsidir.