Son dövrlərdə uşaqlar və yeniyetmələr arasında süni zəka ilə ünsiyyətə olan maraq artmaqdadır. Qeyri-kommersiya təşkilatı olan Internet Matters tərəfindən yayımlanan hesabatda qeyd olunur ki, gənclər arasında ChatGPT, Character.AI və MyAI kimi böyük dil modellərindən istifadə halları getdikcə normaya çevrilir. Bu isə valideynlər və mütəxəssislər arasında narahatlıq doğurur, çünki bu tendensiya gənclərin sosial münasibətlərinə və psixi sağlamlığına təsir göstərə bilər.

9-17 yaş arası 1000 nəfər üzərində aparılan araşdırmaya əsasən, respondentlərin təxminən 67%-i mütəmadi olaraq süni zəka əsaslı çat-botlardan istifadə edir. Onların üçdə birindən çoxu isə süni zəka ilə ünsiyyəti real dostla qarşılıqlı münasibət kimi qəbul etdiklərini bildirib. Bu, gənclərin texnologiyadan asılılığının artdığını göstərir.

Psixoloqlar bu fenomenin mümkün səbəblərini araşdırmağa başlayıblar. Mütəxəssislərə görə, süni zəka ilə ünsiyyət uşaqlar üçün özlərini ifadə etmək baxımından təhlükəsiz bir mühit yaradır. Çat-botlar qərəzsizdir və mühakimə etmədikləri üçün gənclər öz hisslərini və fikirlərini daha sərbəst ifadə edə bilirlər. Bundan əlavə, süni zəka sosial bacarıqların inkişafı üçün faydalı bir alət kimi çıxış edir. Yeniyetmələr virtual dostlarla qarşılıqlı əlaqə nəticəsində öz sosial bacarıqlarını təkmilləşdirə və gələcəkdə real insanlarla münasibətlərdə daha inamlı ola bilərlər.

Lakin süni zəka ilə ünsiyyətin mənfi tərəfləri də mövcuddur. Mütəxəssislər xəbərdarlıq edirlər ki, virtual dostlardan həddindən artıq asılılıq sosial təcridə səbəb ola bilər. Bu, empatiya, qeyri-verbal siqnalların qavranılması və münaqişələrin idarə olunması kimi əsas bacarıqların inkişafına mənfi təsir göstərə bilər. Digər tərəfdən, süni zəka ilə qarşılıqlı əlaqə risklərdən tam azad deyil. Bu platformalar istifadəçi təhlükəsizliyi nəzərə alınaraq hazırlanmış olsa da, gənclər arzuolunmaz məlumatlarla qarşılaşa və ya alqoritmlərin manipulyasiyasına məruz qala bilərlər.

Mütəxəssislər və uşaq hüquqlarını müdafiə edən təşkilatlar, valideynləri və müəllimləri bu mövzuda maarifləndirməyə çağırırlar. Onlar hesab edirlər ki, süni zəka ilə ünsiyyətin mənfi təsirlərinin qarşısını almaq üçün valideynlərin və müəllimlərin uşaqlarla açıq müzakirələr aparması vacibdir.

Internet Matters hesabatından belə nəticəyə gəlmək olar ki, böyük dil modelləri ilə qarşılıqlı əlaqə ikitərəfli təsirə malikdir. Bu texnologiyalar özünüinkişaf və təhsil üçün unikal imkanlar təqdim etsə də, sosial təcrid və dostluğa dair qeyri-real təsəvvürlərin yaranmasına səbəb ola bilər.