V Sagittae Ulduz Sistemi: Elmi Araşdırmaların Mərkəzində

V Sagittae adlı ikili ulduz sistemi alimlərin diqqətini cəlb edən qeyri-adi xüsusiyyətlərə malikdir. Təxminən 10000 işıq ili uzaqlıqdakı bu sistemdə Wolf-Rayet ulduzu donor ulduzdan material toplayaraq intensiv parlaqlıq yaradır.

Sistem Necə İşləyir?

V Sagittae sistemində donor ulduzun kütləsi təxminən 3.3 günəş kütləsinə bərabərdir. Alimlər əvvəllər materialı toplayan ulduzun ağ cırtdan olduğunu düşünürdülər, lakin son müşahidələr onun Wolf-Rayet ulduzu olduğunu ortaya çıxardı. Bu ulduzlar ağ cırtdanlarla sıx əlaqəlidir və kütləvi material yığımı nəticəsində termonüvə reaksiyaları ilə intensiv parıltı yaradır.

Dövrü Dəyişkənlik və Parlaq Halqa

Sistemin optik emissiyası kompleks və dəyişkəndir. ESO-nun Çilidəki Böyük Teleskopunda yerləşən güclü X-Shooter spektroqrafı ilə aparılan müşahidələr sistemin ətrafında bir halqa olduğunu ortaya çıxardı. Bu halqa, donor ulduzdan axan materialın bir hissəsinin Wolf-Rayet ulduzunun akresiya diskindən kənara çıxaraq halqa formalaşdırdığı nəzəriyyəsini dəstəkləyir.

Alimlərin Modeli və Nəticələri

Tədqiqatçılar halqanın formalaşmasını modelləşdirərək onun radiusunun təxminən 2-4 ikili ulduz ayrılığı qədər olduğunu müəyyən etdilər. Bu halqa, sistemin qeyri-adi parlaqlığını izah edir. "Bu halqa, ulduzların həyatı və ölümü haqqında bildiklərimizi dəyişdirə biləcək bir ipucu verir," deyə aparıcı tədqiqatçı Pasi Hakala bildirib.

Sonun Yaxınlaşması

Sistemin qeyri-sabitliyi onun yaxın gələcəkdə parlaq bir nova və daha sonra supernova ilə sonlanacağını göstərir. Alimlər hesab edirlər ki, donor ulduzun materialı ağ cırtdanın səthində yığıldıqca, sistemdəki dəyişikliklər daha da dramatik ola bilər. "Bu ulduzlar bir-birinə çırpıldıqda və partladıqda, supernova Yer üzündən gündüz vaxtı belə görünəcək," deyə Dr Rodríguez-Gil bildirib.

Elmi Əhəmiyyət

V Sagittae kimi sistemlər alimlərə ulduzların inkişafı, kütləvi maddə axını və ikili ulduz sistemlərinin sonu haqqında dəyərli məlumatlar təqdim edir. Bu araşdırmalar, ulduzların həyat dövrü ilə bağlı daha geniş anlayışlar əldə etməyə kömək edir.