Astronomlar, indiyə qədər aşkar edilmiş ən böyük qara dəliklərdən birini kəşf ediblər. Bu ultra-kütləvi qara dəlik (UMBH), "Kosmik At Nalı" adlı qalaktik qravitasiya linzasının mərkəzində yerləşir. Sözügedən qara dəliyin kütləsi 36 milyard Günəş kütləsinə bərabərdir. Bu kəşf, Braziliya Federal Rio Grande do Sul Universitetinin (UFRGS) doktorantı Carlos Melo və həmkarları tərəfindən aparılan tədqiqat əsasında, "Monthly Notices of the Royal Astronomical Society" jurnalında dərc olunub. "Bu, indiyə qədər kəşf edilmiş ən böyük 10 qara dəlikdən biridir və çox güman ki, ən böyüyü ola bilər," deyə Portsmouth Universitetindən professor Tomas Kollett bildirib. Qara dəliklərin kütləsini dəqiq ölçmək çətin bir prosesdir. Amma bu halda, alimlər yeni bir üsuldan istifadə edərək, daha dəqiq nəticələr əldə ediblər. Kosmik At Nalı, qravitasiya linzası olaraq tanınan nadir qalaktikalardan biridir. Burada, qalaktikanın güclü cazibə qüvvəsi uzaq arxa plandakı obyektlərdən gələn işığın yolunu əyərək, onları "Einşteyn halqası" kimi tanınan dairəvi forma ilə göstərir. Bu xüsusi linza, tədqiqatçılara qara dəliyin ölçüsünü daha dəqiq təyin etməyə imkan verib. Professor Kollettin sözlərinə görə, "Biz qara dəliyin təsirini iki yolla aşkar etdik: birincisi, onun cazibə qüvvəsi işığın yolunu dəyişir, ikincisi isə qalaktikanın mərkəzindəki ulduzların inanılmaz sürətlə (saatda təxminən 400 km) hərəkət etməsinə səbəb olur." Hər iki ölçüm birlikdə qara dəliyin mövcudluğunu təsdiqləyir. Adətən qara dəliklər, ətraflarındakı maddəni fəal şəkildə udduqda və yüksək enerji radiasiyası yaydıqda daha asan aşkar edilir. Lakin bu qara dəlik 'sakit' vəziyyətdədir, yəni hazırda maddə udmur. Buna baxmayaraq, onun kəşfi cazibə qüvvəsinin ətraf mühitə təsiri sayəsində mümkün olub. Professor Kollett əlavə edib ki, "Bu metod bizə kainatın ən uzaq nöqtələrində yerləşən və tamamilə 'səssiz' olan qara dəlikləri belə aşkar etməyə imkan verir." Bu kəşf, qara dəliklərin və qalaktikaların necə inkişaf etdiyini daha yaxşı anlamağımıza kömək edə bilər. Tədqiqatçılar bildirirlər ki, bu qara dəlik, böyük ehtimalla, "fosil qrup" adlanan qalaktikalar toplusunun bir hissəsidir. Fosil qruplar zamanla birləşərək tək bir böyük qalaktika yaradır. Bu prosesin nəticəsi olaraq, qrupdakı bütün qara dəliklər birləşərək bu ultra-kütləvi qara dəliyi formalaşdırıb. Gələcəkdə daha inkişaf etmiş teleskoplar, xüsusilə də Avropa Kosmik Agentliyinin "Euclid" missiyası və Çox Böyük Teleskop (ELT), bu cür qravitasiya linzalarını daha çox aşkar edəcək. Bu, alimlərə qara dəliklərin və qalaktikaların təkamülünü daha geniş miqyasda araşdırmaq imkanı verəcək. Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, "Euclid missiyası qarşıdakı 5 il ərzində yüz minlərlə linza aşkar edəcək. ELT isə qalaktikaların və qara dəliklərin dinamikasını daha detallı şəkildə öyrənmək üçün inqilabi imkanlar təqdim edəcək."