Antarktidanın buz təbəqəsinin dərinliklərindən çıxarılan və 1,5 milyon ildən də qədim olduğu ehtimal edilən buz nümunəsi Böyük Britaniyaya gətirilib. Alimlər bu dəyərli nümunəni əridərək Yer kürəsinin iqlim tarixi haqqında əhəmiyyətli məlumatlar əldə etməyi planlaşdırır. Bu şüşə kimi şəffaf silindr Yer kürəsinin ən qədim buzu hesab edilir və iqlim dəyişikliyi ilə bağlı anlayışımızı 'inqilabi' şəkildə dəyişdirə biləcək yeni məlumatlar ehtiva edir. BBC News, İngiltərənin Kembric şəhərində yerləşən British Antarctic Survey-in -23°C temperaturdakı dondurucu otağında bu dəyərli buz qutularını görmək imkanı əldə edib. British Antarctic Survey-in buz nüvələri üzrə tədqiqat rəhbəri Dr. Liz Tomas bildirib ki, bu, Yer kürəsinin tarixində tamamilə naməlum bir dövrü əhatə edir. Mərkəzdəki xüsusi otaqda işləyərkən təhlükəsizlik tədbirləri yüksək səviyyədə saxlanılıb: qırmızı xəbərdarlıq işıqları yanır və fövqəladə vəziyyət üçün xüsusi çıxış tuneli mövcuddur. Buz nümunələri əridilərək qədim toz, vulkan külü və mikroskopik dəniz yosunları (diatomlar) kimi materiallar sərbəst buraxılacaq. Bu materiallar milyon illərlə əvvəlki külək istiqamətləri, temperatur və dəniz səviyyələri haqqında məlumat verə bilər. Bu maye nümunələr qonşu laboratoriyadakı xüsusi avadanlıqlarla analiz ediləcək. Buz nüvələrinin Antarktidada çıxarılması üçün çoxmillətli bir qrup tərəfindən milyonlarla dollar dəyərində layihə həyata keçirilib. Buz təbəqəsi 1 metrlik hissələrə bölünərək gəmi və soyuducu maşın vasitəsilə Kembricə çatdırılıb. Layihədə iştirak edən mühəndis Ceyms Vil bildirib ki, "bu buz nümunələrini diqqətlə əllərimdə tutmaq və düşürməmək üçün ehtiyatlı olmaq inanılmaz bir hiss idi." Bu nümunələr, təxminən 800,000 il əvvəl karbon dioksid konsentrasiyalarının təbii şəkildə indiki səviyyələrə yaxın olduğu bir dövrə aid ola bilər. Bu məlumatlar, istiləşmə qazlarının atmosferdə toplanması ilə planetimizin necə reaksiya verdiyini daha yaxşı anlamağa kömək edə bilər. Alimlər bu buz nümunələri vasitəsilə 800,000 ildən 1,5 milyon ilə qədər bir müddət ərzində külək istiqamətləri, temperatur və yağıntılar haqqında məlumat əldə etməyi planlaşdırırlar. Bunun üçün "induktiv plazma kütlə spektrometri" adlanan cihaz vasitəsilə 20-dən çox element və iz metalları ölçüləcək. Tədqiqat, həmçinin "Orta Pleystosen Keçidi" adlanan və 800,000-1,2 milyon il əvvəl baş vermiş sirli bir dəyişiklik haqqında məlumat verə bilər. Bu dövrdə istilik dövrlərindən soyuq buz dövrlərinə keçid 41,000 ildən 100,000 ilə qədər uzanıb. Bu keçidin səbəbi iqlim elminin ən həyəcanverici və həll olunmamış suallarından biri hesab edilir. Dr. Tomasın sözlərinə görə, bu nümunələr, həmçinin dəniz səviyyələrinin daha yüksək olduğu və Antarktida buz təbəqələrinin daha kiçik olduğu dövrlər haqqında məlumat verə bilər. Bu məlumatlar, buz təbəqələrinin əriməsi və müasir dövrdə dəniz səviyyəsinin artması ilə bağlı narahatlıqların öyrənilməsinə kömək edəcək. Bu tədqiqatın nəticələri, Yer kürəsinin keçmişdəki iqlim dəyişikliklərinin daha yaxşı başa düşülməsinə və gələcəkdə baş verə biləcək dəyişikliklərə dair proqnozlar verilməsinə yardım edə bilər.