Alimlər Yer küləyindən Ay torpağına çatan oksigen hissəciklərinin Ay torpağındakı mineralları hematitə çevirdiyini aşkar ediblər. Hematit, dəmir tərkibli bir mineral olaraq pas kimi tanınır. Bu kəşf, Yer və Ay arasındakı dərin əlaqələrin geoloji izlərini ortaya qoyur. Çin, Makao Elm və Texnologiya Universitetindən olan planetar alim Ziliang Jin və onun həmkarları bu nəticələri Geophysical Research Letters jurnalında yayımlayıblar.

Yer küləyinin Ay torpağına təsiri

Yer və Ay hər ayın təxminən beş günü Günəşin hissəcik axınından qorunur. Bu zaman Ay əsasən Yer atmosferindən kosmosa atılan hissəciklərə məruz qalır. Bu fenomen Yer küləyi olaraq tanınır. Yer küləyi hidrogen, oksigen və azot kimi elementlərin ionlarını ehtiva edir. Bu yüksək enerjili ionlar Ay torpağının üst qatlarına çata bilər və kimyəvi reaksiyaları tetik edə bilər.

Hematitin Ayda aşkarlanması

2020-ci ildə Hindistanın Chandrayaan-1 missiyası Ayın qütbləri yaxınlığında hematit mineralını aşkar etmişdi. Hematit adətən su və oksigenlə reaksiya zamanı yaranır. Lakin Ayın kimyəvi mühiti oksigenin varlığı üçün əlverişli deyil. Bu səbəbdən alimlər hematitin Yer küləyindən gələn oksigenlə yarandığını təxmin etmişdilər.

Laboratoriya təcrübəsi

Ziliang Jin və onun komandası bu hipotezi laboratoriyada test etməyə qərar verdi. Onlar Yer küləyini simulyasiya etmək üçün hidrogen və oksigen ionlarını yüksək enerjiyə sürətləndirdilər və bu ionları Ayda mövcud olan dəmir tərkibli minerallara yönəltdilər. Təcrübə nəticəsində hematitin yaranması təsdiqləndi.

Yer və Ay arasındakı geoloji əlaqələr

Bu kəşf, Ayın Yer küləyindən gələn ionlarla kimyəvi reaksiyalara girərək geoloji bir qeyd saxladığını göstərir. Alimlər bu fenomenin Yer və Ay arasındakı əlaqələrin daha geniş bir anlayışını təmin edə biləcəyini düşünürlər.

Hematit kəşfi, Ayın torpaq tərkibinin və Yer küləyinin təsirinin daha dərindən öyrənilməsi üçün yeni imkanlar açır. Bu araşdırmalar həmçinin Ay missiyalarının gələcəkdə daha geniş elmi məqsədlərə xidmət edə biləcəyini göstərir.