Penza Dövlət Universitetinin (PDU) tədqiqatçıları Rusiyada ilk dəfə olaraq bor arsenidinin metal ərintiləri ilə qarışdırılmış formasının yüksək texnoloji elektronikanın soyudulmasında effektiv olduğunu sübut ediblər. Bu yenilik kvant kompüterləri, kosmik avadanlıqlar və hərbi texnika üçün perspektivli hesab olunur. Bu barədə Rusiya Təhsil və Elm Nazirliyinin mətbuat xidməti məlumat verib.

Müasir elektronika çox istilik yayır: prosessorlar nə qədər güclü olarsa, qızma riski bir o qədər artır. Ənənəvi soyutma materialları – mis, alüminium və ya almaz – ya artıq effektivlik həddinə çatıb, ya da çox bahalıdır. Alimlərin fikrincə, istilik keçiriciliyi almazla müqayisə edilə bilən, lakin xeyli ucuz olan bor arsenidi ideal həll yoludur.

Mətbuat xidmətinin məlumatına görə, Çin və ABŞ-da da bor arsenidi ilə tədqiqatlar aparılır, lakin Penza komandası ilk dəfə tənzimlənən xüsusiyyətlərə malik kompozit həllər təklif edib. Bundan əlavə, PDU alimləri test xərclərini azaltmaq üçün kompüter modelləşdirmə metodları hazırlayıblar. Alimlər altı kompozit nümunəsi – saf bor arsenidi və onun alüminium, mis, dəmir, gümüş və bu dörd metalın qarışığı ilə birləşmələrini yaradıb və öyrəniblər.

Tədqiqat nəticələrinə görə, bor arsenidinin saf forması maksimum istilik keçiriciliyi göstərir, lakin əlavə edilən qarışıqlar materialı fərqli vəzifələr üçün uyğun edir. Məsələn, gümüşün əlavə edilməsi kompozitin effektivliyini artırır, alüminium isə komponentlərin çəkisini azaldır.

PDU-nun aspirantı və layihənin müəlliflərindən biri olan Yegor Verşinin qeyd edib: "Biz yalnız yeni bir kompozit material təklif etmirik, həm də onun necə yaradılacağını və müəyyən şərtlərdə texnikada nə dərəcədə effektiv olacağını proqnozlaşdırma yollarını təqdim edirik. Xarici temperatur, təzyiq və digər amillərin təsiri nəzərə alınaraq, bu, inkişaf üçün tələb olunan vaxtı və xərcləri azaldacaq."

Yeni material çap lövhələrinə inteqrasiya edilə, mikroçiplər üçün əsas kimi istifadə edilə və ya müstəqil istilik ötürücü kimi tətbiq edilə bilər. Bu nəticələr proqramlaşdırıla bilən xüsusiyyətlərə malik növbəti nəsil istilik ötürücü sistemlərin yaradılması üçün yeni perspektivlər açır.