CRISPR texnologiyası ilə genetikası dəyişdirilmiş ilk atlar artıq dünyaya gəlib. Bu atlar adi görünüşə malik olsa da, onların genomları xüsusi olaraq dəyişdirilib. CRISPR–Cas9 texnologiyasından istifadə edərək, onların myostatin genində dəyişikliklər edilib. Bu gen əzələ inkişafını tənzimləyir və sürəti artırmaq məqsədilə dəyişdirilib. Atlar mükafat qazanan Polo Pureza adlı atın klonlarıdır və onların embrionları, fetal fibroblast hüceyrələrindən istifadə edilərək, klonlaşdırma yolu ilə yaradılıb. Daha sonra embrionlar daşıyıcı dişi atlara yerləşdirilib. ### Argentina Polo Assosiasiyasının Qadağası Bu genomu dəyişdirilmiş atlar Argentina kimi polo idmanının məşhur olduğu ölkələrdə mübahisələrə səbəb olub. Argentina Polo Assosiasiyası, Beynəlxalq At İdmanları Federasiyasının (FEI) 2019-cu ildə qəbul etdiyi qadağadan nümunə götürərək, genetik redaktə olunmuş atların polo yarışlarında istifadəsini qadağan edib. Tənqidçilər, bu texnologiyanın ənənəvi selektiv yetişdirmə metodlarını təhlükə altına qoyacağını və insanların dolanışığına təsir göstərə biləcəyini iddia edirlər. ### Elm Adamlarının Müsbət Baxışı Buna baxmayaraq, bəzi alimlər bu inkişafı müsbət qiymətləndirir. Minnesota Universitetindən Molly McCue qeyd edir ki, bu yenilik CRISPR texnologiyasının uğurla tətbiq oluna biləcəyini göstərir. O, həmçinin bildirir ki, at yetişdirmə həm elm, həm də sənət nümunəsi kimi qəbul olunmalıdır. ### CRISPR Texnologiyasının Kənd Təsərrüfatında Tətbiqi CRISPR texnologiyasının tətbiq sahələri təkcə atlarla məhdudlaşmır. Bu texnologiya kənd təsərrüfatında geniş istifadə olunur. Məsələn, ABŞ-ın Minnesota ştatında yerləşən Acceligen şirkəti, PRLR-SLICK inəklərini təqdim edib. Bu inəklərin genetikası dəyişdirilərək, onları isti iqlimlərə uyğunlaşdırmaq və iqlim dəyişikliyi ilə əlaqəli istilərə daha dayanıqlı etmək məqsədilə qısa tüklü edilib. ABŞ Qida və Dərman İdarəsi (FDA) 2022-ci ildə bu heyvanları ət istehsalı və insan istehlakı üçün təsdiqləyib. ### Digər CRISPR Layihələri Hindistanda isə alimlər CRISPR ilə genetikası dəyişdirilmiş ilk qoyunları təqdim ediblər. Onların myostatin geni dəyişdirilərək əzələ kütləsi artırılıb. Məqsəd, ət istehsalını artırmaqdır. Eyni zamanda, CRISPR ilə yaradılmış donuzlar porcine reproduktiv və respirator sindromuna qarşı daha dayanıqlı hala gətirilib. Revivicor şirkəti isə GalSafe donuzlarını təqdim edib. Bu donuzların genetikası dəyişdirilərək onların ətində allergik reaksiyalara səbəb olan alfa-gal molekulu inaktiv edilib. Bu yenilik həmçinin, donuz orqanlarının insanlara köçürülməsini daha təhlükəsiz edə bilər. CRISPR texnologiyası kənd təsərrüfatında və heyvan yetişdirilməsində yeni imkanlar açsa da, etik və sosial mübahisələr davam edir. Texnologiyanın gələcəkdə necə tətbiq olunacağı və təsirləri geniş müzakirə mövzusu olaraq qalır.